Spis ludności – Łk 2,1-7. RODO XXI wieków temu
Abstrakt
Artykuł łączy poszukiwania gramatyczne z faktami historycznymi w materii rzymskich spisów ludności. Rodzajnik przed przymiotnikiem ἀπογραφή sugeruje nową perspektywę. Pochodzące z rzymskiego Egiptu dane ukazują możliwą do przyjęcia podstawę, znaną dzięki gramatyce i pozwalają bardziej sprecyzować znaczenie ἡγεμονεύοντος z Łk 2,2. Spis z czasów narodzenia Jezusa może więc być rozumiany jako wcześniejszy od spisu Kwiryniusza. Wzmianka RODO dotyczy ochrony danych, ale i sugeruje, by łącząc dane z i o obu spisach w dwóch rejonach Imperium Rzymskiego wskazać wiarygodny ich porządek chronologiczny.
Bibliografia
Nowy Testament grecki i polski. 2017. (= Novum Testamentum Graece et Polonice) /tekst grecki Novum Testamentum Graece na podstawie dzieła Nestle Eberharda i Erwina Nestle; redakcja Aland Barbara i Kurt Aland et alii, wydanie 28 poprawione – Institut für Neutestamentliche Textforschung Münster/Westfalen pod kierownictwem Holgera Strutwolfa; tekst polski Biblia Tysiąclecia, wyd. V, redakcja wydania Roman Bogacz i Roman Mazur SDB. Poznań: Pallottinum.
Antiquitates Judaicae, red. Benedictus Niese, Flavii Iosephi opera, t. 1-4 (repr. 1955). 1887-1890. Berlin: Apud Weidemannos.
De bello Judaico libri vii, red. Benedictus Niese, Flavii Iosephi opera, t. 6, (repr. 1955). 1895. Berlin: Apud Weidemannos.
Filon z Aleksandrii. 2012. Flakkus. Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, wprowadzenie, tlum., komentarz Ewa Osek. Kraków: WAM.
Bagnall, Roger S. i Bruce W. Frier. 1994. The Demography of Roman Egypt, Cambridge and New York: Cambridge University Press.
Blass, Friedrich et al. 1961. A Greek Grammar of the New Testament and Other Early Christian Literature. A Translation and Revision of the Ninth-Tenth German Edition Incorporating Supplementary Notes of Albert Debrunner. Chicago and London: Cambridge University Press and The University of Chicago Press.
Brown, Raymond Edward. 1999. The Birth of the Messiah. A Commentary on the Infancy Narratives in the Gospels of Matthew and Luke. New York and London: Doubleday.
Burton, Ernest DeWitt. 18942. Syntax of the Moods and Tenses in New Testament Greek. Edinburgh: T&T Clark.
Dąbrowa, Edward. 2011. The Date of the Census of Quirinius and the Chronology of the Governors of the Province of Syria. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 178, 137-142.
Di Segni, Lea. 2005. A Roman Standard in Herod’s Kingdom. Israel Museum Studies in Archaeology, 4, 23-48.
Finegan, Jack. 19692. Light from the Ancient Past. The Archaeological Background of the Hebrew-Christian Religion, t. 2. Princeton: Princeton University Press.
Garriba, Dario. 2006. I diritti delle comunità della diaspora nel I secolo d. C. W: Giudei e cristiani nel I secolo. Continuità, separazione, polemica, red. Maria Beatrice Durante Magoni i Giorgio Jossa, s. 67-103. Trapani: Il Pozzo di Giacobbe.
Green, Michael. 1992. Who is this Jesus? Vancouver: Regent College Publishing.
Harrison, Everett Falconer. 1968. A Short Life of Christ. Grand Rapids: Eerdmans.
Heichelheim, Fritz Moritz. 1938. An Economic Survey of Ancient Rome, t. 4: Roman Syria, red. Frank Tenney. Baltimore: John Hopkins University Press.
Hoehner, Harold Walter. 1977. Chronological Aspects of the Life of Christ. Grand Rapids: Zondervan.
Jankowski, Stanisław. 2011. Spis ludności za Augusta (Łk 2,1). Problem chronologii czy teologii? W: Veritas cum caritate – intellegentia cum amore. 10. rocznica powołania Wydziału Teologicznego w strukturach Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i 25. rocznica sakry biskupiej Wielkiego Kanclerza tegoż Wydziału. Wydział Teologiczny dedykuje bp. dr. Andrzejowi W. Suskiemu Księgę Pamiątkową z okazji Jego rocznicy, red. Czesław Rychlicki i Ireneusz Werbiński, 183-211. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kittel, Gerhard. 1991repr.. δόγμα. W: Theological Dictionary of the New Testament, t. 2, 230-232. Grand Rapids: Eerdmans.
Kowalczyk, Anna. 2014. Jak długo judaizm postrzegany był jako superstitio w pogańskim Imperium Romanum. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica, 92, 7-20.
Lagrange, Marie-Joseph. 1921. Évangile selon Saint Luc. Paris: J. Gabalda et Compagnie.
Marshall, Ian Howard. 1978. The Gospel of Luke. A Commentary on the Greek Text. Exeter: The Paternoster Press.
Meier, John Paul. 1991. A Marginal Jew. Rethinking the Historical Jesus. The Roots of the Problem and the Person, t. 1. New York and London: Doubleday.
Mickiewicz, Franciszek. 2011. Ewangelia według świętego Łukasza (rozdziały 1-11). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
Milne, Joseph Grafton. 19132. History of Egypt Under Roman Rule, t. 5. London: Methuen.
Nolland, John. 1989. Luke 1 – 9,20. Dallas: Word Books.
Pearson, Brook W. R. 1999. The Lucan Censuses. Revisited. Catholic Biblical Quarterly, 61(2), 262-282.
Piwowar, Andrzej. 2010. Greka Nowego Testamentu. Gramatyka. Kielce: Instytut Teologii Biblijnej „Verbum”.
Pucci Ben Zeev, Miriam. 1998. Jewish Rights in the Roman World. The Greek and Roman Documents Quoted by Josephus Flavius. Tübingen: Mohr Siebeck.
Ramsay, William Mitchell. 1898. Was Christ Born in Bethlehem? A Study on the Credibility of Luke. London: Hodder and Stoughton.
Rathbone, Dominic. 1993. Egypt, Augustus and Roman Taxation. Cahiers du Centre Gustave Glotz, 4, 81-112.
Robertson, Archibald Thomas. 19193. Grammar of the Greek New Testament in the Light of Historical Research. New York: Hodder and Stoughton.
Schürer, Emil. 1973. The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (175 BC – 135 AD), t. 1, a New English Version revised and edited by Geza Vermes and Fergus Millar. Edinburgh: T&T Clark.
Smyth, Herbert Weir. 1920. Greek Grammar for Colleges. New York: American Book Company.
Strabo. 1967. The Geography, t. 8: Book XVII. General Index, tłum. Jones Horace Leonard. Cambridge: Harvard University Press.
Tacitus. 1962repr.. The Annals, t. 2: Books I-III, tłum. Jackson John. Cambridge: Harvard University Press and London: William Heinemann.
Turner, Nigel. 1965. Grammatical Insights into the New Testament. Edinburgh: T&T Clark.
