Poczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem u alumnów wyższego seminarium duchownego
Abstrakt
Celem pracy jest określenie związków między poczuciem koherencji ze stylami radzenia sobie ze stresem u alumnów Wyższego Seminarium Duchownego. Do weryfikacji hipotez zastosowano dwa kwestionariusze: Kwestionariusz Orientacji Życiowej SOC-29 A. Antonovsky’ego oraz Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (CISS) Endlera i Parkera. Zbadano 43 seminarzystów i 43 studentów uniwersytetu. Testowano związki między poczuciem koherencji a stylami radzenia sobie ze stresem. Stwierdzono statystycznie wyższe wyniki seminarzystów w porównaniu do grupy kontrolnej w skalach poczucia zrozumiałości, zaradności i sensowności niż studenci z grupy kontrolnej. Ponadto alumni istotnie rzadziej radzą sobie ze stresem, koncentrując się na emocjach czy na strategiach unikowych poprzez angażowanie się w czynności zastępcze.
Bibliografia
Antonovsky Aaron. 1987. Unraveling The Mystery of Health - How People Manage Stress and Stay Well. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Antonovsky Aaron. 2005. Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. tłum. H. Grzegołowska-Klarkowska. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja IpiN.
Endler Norman S., Parker James D.A. 1990. „Multidimensional Assessment of Coping: A Critical Evaluation”. Journal of Personality and Social Psychology 58(5): 844-854.
Endler Norman S., Parker James D.A. 1994. „Assessment of multidimensional coping: Task, emotion and avoidance strategies”. Psychological Assessment 6(1): 50-60.
Eriksson Monica, Lindström Bengt. 2006. “Antonovsky ’s Sense of Coherence Scale and the relation with health - a systematic review”. Journal of Epidemiological Community Health 60(2): 376-381.
Folkman Susan. 2001. Revised coping theory and process of bereavement. W Handbook of bereavement: Consequences, coping, and care. red. M.S. Stroebe at al Washington, DC: 563-584. American Psychological Association Press.
Frankl Viktor E. 2009. Człowiek w poszukiwaniu sensu: Głos nadziei z otchłani Holokaustu. tłumacz: Wolnicka Aleksandra, Warszawa: Czarna Owca.
Galanter Marc. 2005. Spirituality and the Healthy mind: Science, Therapy, and the Reed for personal meaning. Oxford: University Press.
Grinker Richard R., Spiegel John P. 1945. Men under stress. Philadelphia: Blakiston St.
Heszen Irena. 2013. Psychologia stresu. Korzystne i niekorzystne skutki stresu życiowego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen-Niejodek Irena, Gruszczyńska Ewa. 2005. “Wymiar duchowy człowieka, jego znaczenie w psychologii zdrowia i j ego pomiar”. Przegląd Psychologiczny 47(1),5-31.
Jan Paweł II. 1992. Adhortacja „Pastores dabo vobis ”, Watykan.
Jarosz Marek. 2006. “Wartość i znaczenie badań psychologicznych w seminariach”. Ateneum Kapłańskie 585(2): 273-287.
Jarosz Marek, Bartczuk Rafał. 2006. “Funkcja religijności w procesie radzenia sobie ze stresem. Koncepcja Kennetha i Pargament”. Roczniki Psychologiczne 9(1): 37-52.
Jelonkiewicz Irena. 1996. “Przegląd badań nad korelatami i regulacyjnymi funkcjami poczucia koherencji (przegląd literatury)”. Alkoholizm i Narkomania 22(1): 19-26.
Kaczmarek Łukasz. 2006. Związek między poczuciem koherencji a afektem pozytywnym i negatywnym w zależności od poziomu stresu. W Psychologia zdrowia - Teoria, metodologia, empiria, red. H. Sęk, T. Pasikowski. 73-84. Paznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Knox Sarah, Virginia Stephen G., Lombardo John P. 2002. “Depression and anxiety in Roman Catholic secular clergy”. Pastoral Psychology 52(5): 345-358.
Kossakowska Marlena, Basińska Beata. 2000. “Poczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem u chorych na stwardnienie rozsiane”. Forum Psychologiczne 5(2): 186-195.
Lazarus Richard. 1999. Stress and emotion: A new synthesis. New York: Springer Publishing Company.
Lazarus Richard, Folkman Susan. 1984. Stress appraisal and coping. New York: Springer.
Lamiell, James T. 2010. “Why was there no place for personalisitic thinking in 20th century psychology?” New Ideas in Psychology 28(1): 135-142.
Lines Dennis. 2006. Spirituality in counseling and psychotherapy. London: SAGE Publications.
McDowell Ian., Newell Claire. 1987. Measuring health: A guide to rating scales and questionnaires. New York: Oxford University.
Paweł VI. 1986. Dekret o formacji kapłanów Optatam totius, Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje. 286-300. Tekst polski Poznań.
Pasikowski Tomasz. 2001. Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji. W Zdrowie-Stres-Zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia. red. Helena Sęk, Tomasz Pasikowski. 23-42. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Popielski Kazimierz. 1994. Noetyczny wymiar osobowości. Lublin: Wyd. Towarzystwo Naukowe KUL.
Selye Hans. 1975. Stress and distress. New York: J.B. Lippincott Co.
Sęk Helena, Pasikowski Tomasz. 2001. red. Zdrowie-Stres-Zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje. Dekret o formacji kapłanów „Optatam totus”. tekst polski, Poznań 1986, s. 286-300.
Terelak Jan. 1983. “Psychologiczny mechanizm zachowań agresywnych w sytuacji długotrwałej izolacji małej grupy zadaniowej”. Medycyna Lotnicza 78(1): 28-30.
Terelak Jan F. 2009. Pismo Święte jako źródło mądrości przednaukowej w zakresie radzenia sobie ze stresem na przykładzie Księgi Hioba: Studium przypadku. W Czy rozum jest w konflikcie z wiarą?: W X rocznicę ogłoszenia Encykliki „Fides et ratio’ red. Jan Krokos, Maria Ryś. 283-3004. Warszawa: Wyd. Instytutu Papieża Jana Pawła II.
Terelak Jan F. 2014. “Miejsce i rola polskiej psychologii duchowości w XX wiecznej psychologii pozytywistycznej: Ujęcie teorio-poznawcze. Studia Leopoliensia 7(1): 33-40.
Terelak Jan F. 2011. Dzięgielewska, Justyna, Strategie radzenia sobie ze stresem a skuteczność terapii uzależnień alkoholików. Seminare: Poszukiwania Naukowe, Kraków-Warszawa 29,105-122.
, Terelak Jan, Ruta Andrzej. 1982. Stymulacyjny mechanizm adaptacji w warunkach deprywacji sensorycznej. Postępy Astronautyki 15(4): 19-28.
Total Fitness for the 21st Century. Conference. San Diego (USA) 2009, December 6-9. Report Institute for Alternative Futures. s. 1-26.
Wrześniewski Kazimierz. 2000. Style a strategie pomiaru radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru. W Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. 44-64. red. Itrna Heszen, Zofia Ratajczak. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Żelazny Mirosław. 2011. Filozofia i psychologia egzystencjalna. Toruń: Wyd. Naukowe UMK.
