Rozważania o apofatycznej kategorii „negacja negacji”

  • Dorota Brylla Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Słowa kluczowe: apofaza, negacja, mistyka, teizm, panenteizm

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę podwójnej negacji, egzemplarycznej dla teologii apofatycznej. Rozpoczyna od kazusów Majmonidesa oraz Mistrza Eckharta, co stanowić będzie pretekst do rozważań, w których analizowana kategoria ukazana zostanie z nieco innego punktu widzenia: umieszczona zostanie w kontekście relacji ontologicznej tego, co skończone, i tego, co nieskończone, a dalej potraktowana zostanie od strony „pozytywnej”. Pomimo tego, że „negacja negacji”, jako element (negatywnej) mistycznej kontemplacji, pozostaje poza racjonalną interpretacją (jak całe doświadczenie mistyczne), kategoria ta możliwa jest do uchwycenia w swoistej metaanalizie, tj. jako kategoria filozoficzno-teologiczna.

Biografia autora

Dorota Brylla, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Magister religioznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim, obecnie doktorantka w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zainteresowania badawcze: filozofia religii, filozofia Boga, ontologia, mistyka religijna (głównie żydowska), mistyka filozoficzna.

Bibliografia

Beierwaltes, Werner. 2003. Platonizm w chrześcijaństwie, tłum. Piotr Domański. Kęty: Antyk.
Boecjusz. 2001. Traktaty teologiczne, tłum. Rafał Bielak i Agnieszka Kijewska. Kęty: Antyk.
Bracken, Joseph A. 2014. Panentheism in the context of the theology and science dialogue. Open Theology, 1(1), 1-11.
Brierley, Michael W. 2004. Naming a Quiet Revolution: The Panentheistic Turn in Modern Theology. W: In Whom We Live and Move and Have Our Being: Panentheis-tic Reflections on God’s Presence in a Scientific World, red. Philip Clayton i Arthur R. Peacocke, 1-15. Grand Rapids MI: Eerdmans.
Die Hauptschriften zum Pantheismusstreit zwischen Jacobi und Mendelssohn, red. Heinrich Scholz. 1916. Berlin: Verlag von Reuther & Reichard.
Frossard, André. 1976. Dieu existe, je l'ai rencontr. Paris: Fayard.
Geertz, Clifford. 1999. Anty anty-relatywizm, tłum. Joanna Minksztym. W: Amerykańska Antropologia Postmodernistyczna, red. Michał Buchowski, 38-63. Warszawa: Instytut Kultury.
Gregersen, Niels Henrik. 2004. Three Varieties of Panentheism. W: In Whom We Live and Move and Have Our Being: Panentheistic Reflections on God’s Presence in a Scientific World, red. Philip Clayton i Arthur Robert Peacocke, 19-35. Grand Rapids MI: Eerdmans.
Kaźmierczak, Zbigniew. 2015. Mistyka egzystencji i jej wezwania pod adresem teizmu. IDEA – Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, 27, 63-77.
Lenartowicz, Piotr i Jolanta Koszteyn. 2012. Wprowadzenie do filozofii. Kraków: Petrus.
Maimonides, Moses. 1910. The Guide for the Perplexed, tłum. Michael Friedländer. London: George Routledge & Sons ltd.
Majmonides, Mojżesz. 2008. Przewodnik błądzących, tłum. Henryk Halkowski i Urszula Krawczyk. Kraków: Stowarzyszenie Pardes.
Meister Eckhart: Die deutschen und lateinischen Werke herausgegeben im Auftrag der deutschen Forschungsgemeinschaft. 1936-. Stuttgart-Berlin: Kohlhammer.
Mendelssohn, Moses. 2014. Wykłady poranne albo rozważania o istnieniu Boga, tłum. Radosław Kuliniak i Tomasz Małyszek. Wrocław: ATUT.
Mikołaj z Kuzy. 1997. O oświeconej niewiedzy, tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Znak.
Mistrz Eckhart. 1986. Kazania, tłum. Wiesław Szymona. Poznań: W drodze.
Piotrowski, Robert. 2013. Wprowadzenie do arysto-tomizmu. Filozoficzne Aspekty Genezy, 10, 267-269. Dostęp: 20.12.2015. http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2013.t.10/FAG.2013.t.10.pdf.
Rahner, Karl. 1987. Podstawowy wykład wiary, tłum. Tadeusz Mieszkowski. War-szawa: PAX.
Sikora, Piotr. 2010. Logos niepojęty. Teza: „Jezus Chrystus jako pełnia objawienia” w perspektywie teologii apofatycznej. Analiza filozoficzna. Kraków: Universitas.
The Cambridge Dictionary of Philosophy, red. Robert Audi. 1999. Cambridge: Cam-bridge University Press.
Tilich, Paul. 2004. Teologia systematyczna, t. 1, tłum. Józef Marzęcki. Kęty: Antyk.
Tomasz z Akwinu. 1981. O bycie i istocie [De ente et essentia], tłum. Mieczysław Albert Krąpiec. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskie-go.
Turner, Denys. 1998. The Art of Unknowing: Negative Theology in Late Medieval Mysticism. Modern Theology, 14(4), 473-488.
Wieczorek, Bartosz. 2004-2005. Mistyka i dialog międzyreligijny w filozofii Mikołaja z Kuzy. Studia Warmińskie, 41-42, 153-180.
Opublikowane
2017-03-31
Dział
Z problematyki filozoficznej