Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Archeologicznych i Państwowe Muzeum Archeologiczne i ich rola w ochronie zabytków archeologicznych

  • Marcin Karczewski UKSW, Warszawa
Słowa kluczowe: PGKZP, PMA, Stefan Krukowski, Roman Jakimowicz, archeologia, Włodzimierz Antoniewicz, ochrona zabytków

Abstrakt

The State Council for Preservation of Prehistoric Monuments was the first informal group dedicated to the protection of archaeological heritage in the history of Poland. The Council operated on the basis of the act on protection of monuments issued by the Regency Council of the Kingdom of Poland on 31th October, 1918. After the legislative changes in 1928, the Council was dissolved and replaced by the State Archaeological Museum in Warsaw. The article depicts the tumultuous history of those two institutions and the system of heritage protection during the interwar period.

Bibliografia

W. Antoniewicz, Powstanie i losy Muzeum Archeologicznego Erazma Majewskiego, Światowit T. XIII (1923), s. 1–19.

W. Antoniewicz, O ochronę zabytków prehistorycznych w Polsce, Przegląd współczesny T. 23 (1927) nr. 66-68, s. 518–526.

M. M. Blomberg, Opieka nad zabytkami Archeologicznymi w Polsce do roku 1928 w: Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, red. J. Wysocki i Z. Kobyliński, Warszawa 1999, s.115–131.

E. Bulanda, Polski Instytut Archeologiczny, Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 1-2, s. 84–86.

W. Demetrykiewicz, W sprawie gruntownej reformy i nowego urządzenia instytucji publicznych przeznaczonych do badań naukowych nad wykopaliskami archeologicznymi w Polsce, jako też do umiejętnej ich ochrony, Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 1-2, s. 3–20.

R. Jakimowicz, Państwowe Muzeum Archeologiczne, cele, organizacja i dotychczasowe dokonania, Wiadomości Archeologiczne T. XIV (1936 ), s. 204–220.

K. Jażdżewski, Pamiętniki: Wspomnienia polskiego archeologa z XX wieku, Łódź 1995, s. 91.

M. Karczewski, Stefan Krukowski (1890 – 1982): Kustosz Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Seminare T. 34 (2013), s. 253 – 268.

S. K. Kozłowski, Włodzimierz Antoniewicz: Profesor z Warszawy, Warszawa 2009.

J. Lech (red.), Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939–1989), Warszawa 2007.

Stanisław Małkowski, O prehistoryku polskim Zygmuncie Szmicie, Wiadomości Konserwatorskie [dodatek do czasopisma Ziemia], 1929 nr. 17, s. 293-297.

D. Piotrowska, Z dziejów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wiadomości Archeologiczne T.LVI (2002-2003), s. 13-36.

D. Piotrowska, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie w latach 1939-1989 w: Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939–1989), red. J. Lech, Warszawa 2007, s. 27 – 102.

B. Stolpiak, Rozwój prahistorii polskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego: Część I: 1918-1928, Poznań 1984.

J. Wysocki i Z. Kobyliński (red.), Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, Warszawa 1999.

J. Wysocki, Konserwatorstwo Archeologiczne w Polsce w latach 1920 – 1940 w: Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, red. J. Wysocki i Z. Kobyliński, Warszawa 1999, s. 133–145.

J. Wysocki, Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych, Tekst opublikowany w aneksie książki S.K. Kozłowskiego Włodzimierz Antoniewicz: profesor z Warszawy, Warszawa 2009, s. 243-249

Organizacja ochrony zabytków przedhistorycznych w Polsce, „Wiadomości Archeologiczne” T. V (1920) z. 1-2, s. 77.

Tymczasowy skład Państwowego Grona Konserwatorów Z.P., Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 1–2, s. 82–83.

Sprawozdanie z działalności prezydjum Państwowego Grona Konserwatorów zabytków Przedhistorycznych w r. 1920, Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 3–4, s. 222–227.

Sprawozdanie z działalności Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych w r. 1921, Wiadomości Archeologiczne T. VI (1921), s. 142–145.

Sprawozdanie z IV konferencji konserwatorów okręgowych odbytej w Krakowie w dn. 26-28 listopada 1922 r., Wiadomości Archeologiczne T. VIII (1922) z.1, s. 56–59.

Projekt Statutu Państwowego Instytutu Prehistorycznego, Wiadomości Archeologiczne T. VIII (1923) z. 1, s. 59–63.

Sprawozdanie z V konferencji konserwatorów zabytków przedhistorycznych, odbytej w Warszawie 11 i 12 lutego 1923, Wiadomości Archeologiczne T. IX (1924) z.1-2, s. 127

Sprawozdanie z VI konferencji konserwatorów okręgowych odbytej w Warszawie w dniach 15,16,17 Grudnia 1923 roku, Wiadomości Archeologiczne T. IX (1924) z. 1-2, s. 127–131.

Budżety Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wiadomości Archeologiczne T. IX (1924), s. 131.

Okólnik do pp. Konserwatorów Okręgowych zabytków przedhistorycznych, T. IX (1924) z.1-2, s. 133.

Statut Państwowego Muzeum Archeologicznego, Wiadomości Archeologiczne T. X (1929), s. 178–172.

Archiwalia:

K. Adamczyk, Bohdan Janusz w świetle spuścizny pośmiertnej, Maszynopis APD UKSW, Warszawa 2011. (Praca magisterska)

W. Antoniewicz, W sprawie organizacji prehistorji polskiej, Nadbitka ze zbiorów biblioteki IAiE PAN. (pierwotnie w księgozbiorze Ludwika Sawickiego)

Pismo Stefana Krukowskiego do Prezydium PGKZP z dnia 20 marca 1923 r., PDN PMA sygn. 6205/39. (spuścizna po Stefanie Krukowski)

Wniosek komisji ds. opinii o kandydatach na dyrektora PMA, Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP ,AAN mikrofilm sygn. B-2980.

Pismo W. Antoniewicza, M. Drewki i L. Sawickiego do Ministerstwa WRiOP z dn. 28 kwietnia 1928 r., Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP ,AAN mikrofilm sygn. B-2980.

List Włodzimierza Demetrykiewicza z dn. 16.VIII.1928, Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP, AAN, sygn. B-2980, s. 186;

List Józefa Kostrzewskiego z dnia 26.VIII. 1928 r., Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP, AAN, sygn. B-2980.

List Zygmunta Zakrzewskiego z dnia 5.VIII.1928 r., Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP, AAN, sygn. B-2980.

Pismo Romana Jakimowicza do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 3 stycznia 1938 r., Akta Min WROiP, AAN, B-9266.

Pismo z dnia 8 stycznia do MSW w sprawie działki pod budowę, Akta Min WROiP, AAN, B-9266.

Pismo dyrektora Skawińskiego do Min. WRIOP z dnia 19 maja 1938 r, Akta Min WROiP, AAN, B-9266

Pismo Romona Jakimowicza do min WRiOP z dnia 4 czerwca 1938, Akta Min WROiP, AAN, B-9266.

Pismo MSW do Min WRiOP z dnia 4 kwietnia 1939 r., Akta Min WROiP, AAN, B-9266

Akty prawne:

Dekret Rady Regencyjnej o Opiece nad Zabytkami Sztuki i Kultury z dnia 31 Października 1918 r., Dz. P. Nr. 16 (1918).

Rozporządzenie Prezydenta RP z 6 marca 1928 r., Dz. U. 1928, nr. 29 poz. 265.

Rozporządzenie Prezydenta RP z 22 marca 1928 r., Dz. U. 1928, nr 36 poz. 346.

Opublikowane
2015-12-31
Dział
Z problematyki historycznej