Utwory o inspiracji religijnej Wojciecha Łukaszewskiego w świetle duchowej postawy kompozytora

Marcin Tadeusz Łukaszewski

Marcin Tadeusz Łukaszewski Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie - Wydział Dyrygentury Chóralnej, Edukacji Muzycznej, Muzyki Kościelnej, Rytmiki i Tańca

Słowa kluczowe: Łukaszewski, Częstochowa, technika kompozytorska, muzyka religijna, muzyka chóralna, sacrum, duchowość

Abstrakt

W artykule omówiono utwory o tematyce religijnej Wojciecha Łukaszewskiego. Skomponował on trzy dzieła przeznaczone na dużą obsadę wykonawczą oraz pięć pieśni religijnych na głos solo i głos z fortepianem lub organami. Utwory te zawierają wyraźne konotacje religijne. Confessioni były inspirowane lekturą Wyznań św. Augustyna, w De morte Boleslaui Carmina kompozytor przywołuje motywy pieśni Bogurodzica. W utworach o tematyce religijnej wykorzystał teksty Romana Brandstaettera, Galla Anonima, ks. Rogera Degrelle’a oraz trzy polskie kolędy. Artykuł jest pierwszą próbą spenetrowania tego tematu. Ważnym materiałem pomocnym w analizie utworów i duchowości kompozytora były jego listy do narzeczonej, Marii Patrzyk.

Biografia autora

Marcin Tadeusz Łukaszewski, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie - Wydział Dyrygentury Chóralnej, Edukacji Muzycznej, Muzyki Kościelnej, Rytmiki i Tańca

Marcin Tadeusz Łukaszewski

Pianista, teoretyk muzyki i kompozytor, ur. w 1972 w Częstochowie. Absolwent Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1996) w klasie fortepianu prof. Bronisławy Kawalli, prof. Jana Ekiera i prof. UMFC Edwarda Wolanina oraz studiów podyplomowych w tej uczelni: Wykonawstwa Muzyki Współczesnej (1998) w klasie fortepianu prof. Szabolcsa Esztényiego, Teorii Muzyki (2000) oraz Kompozycji (2016) w klasie prof. Mariana Borkowskiego. W 2005 uzyskał w AMFC stopień doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o sztuce (promotor: prof. dr hab. Marek Podhajski), a w 2014 w UMFC stopień doktora habilitowanego sztuki muzycznej w dyscyplinie kompozycja i teoria muzyki. Prowadzi działalność dydaktyczną w UMFC na Wydziale Dyrygentury Chóralnej, Edukacji Muzycznej, Muzyki Kościelnej, Rytmiki i Tańca.

Jest autorem książek: Jak napisać pracę dyplomową o muzyce. Poradnik dla studentów i doktorantów kierunków muzycznych (Warszawa 2016), Przewodnik po muzyce fortepianowej (Kraków 2014), Fortepianowe formy wariacyjne kompozytorów polskich 1900–2010. Dzieje gatunku i technika wariacyjna (Warszawa 2013), Twórczość fortepianowa Mariana Sawy (Warszawa 2012), Muzyka chóralna o tematyce religijnej kompozytorów warszawskich 1945–2000 (Lublin 2007), Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość (Częstochowa 1997).

Jako pianista specjalizuje się w wykonawstwie muzyki fortepianowej twórców polskich XX i XXI wieku. Nagrał płyty z muzyką m.in. Mariana Sawy, Piotra Perkowskiego, oraz Franciszka Lessla. Utwory M. T. Łukaszewskiego były wykonywane w kraju oraz m.in. w Belgii, Francji, Holandii, Kanadzie, Niemczech, Rosji, we Włoszech i w Stanach Zjednoczonych. Zostały także zarejestrowane przez Polskie Radio i na płytach CD.

Laureat II nagrody (I nie przyznano) w Konkursie Kompozytorskim im. F. Nowowiejskiego w Warszawie, II nagrody w Konkursie Kompozytorskim im. W. Landowskiej w Warszawie, III nagrody w I Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim „Pro Organo”, oraz wyróżnienia I stopnia w Otwartym Konkursie Kompozytorskim w Rydułtowach. Otrzymał ponadto m.in. Nagrodę „Fryderyk” za płytę z utworami P. Perkowskiego, Nagrodę Rektora UMFC, Odznakę Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Nagrodę „Mater Verbi”.

Członek Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, Stowarzyszenia STOART, Stowarzyszenia Musica Sacra, Towarzystwa Naukowego Franciszka Salezego, Towarzystwa im. Mariana Sawy (współzałożyciel, wiceprezes) oraz Akademii Fonograficznej.

www.marcinlukaszewski.eu

Bibliografia

Czarny, Iwona. 1997. Wspomnienie o Wojciechu Łukaszewskim. W: Marcin Łukaszewski. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość, 94-96. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Gabryś, Ryszard. 1974. Polska muzyka współczesna w Częstochowie. Ruch Muzyczny, 14.

Kofin, Ewa. 1997. Sukces wrocławskich wykonawców (1966). W: Marcin Łukaszewski. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość, 24. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2013. Stan badań nad życiem i działalnością Wojciecha Łukaszewskiego (1936-1978). Seminare. Poszukiwania naukowe, 34, 351-365.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2015. Wojciech Łukaszewski jako krytyk muzyczny. Edukacja Muzyczna, 10, 181-204. DOI: 10.16926/em.2015.10.10.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2016a. Związki Wojciecha Łukaszewskiego ze Śląskiem, referat. W: III Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Twórczość i kultura muzyczna krajów słowiańskich”, Częstochowa: Akademia Jana Długosza.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2016b. Związki Wojciecha Łukaszewskiego ze Śląskiem. Edukacja Muzyczna, 11, 97-118. DOI: 10.16926/em.2016.11.05.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2018a. Twórczość chóralna Wojciecha Łukaszewskiego, referat. W: Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Artystyczna „Muzyka chóralna – dokonania, perspektywy. Muzyka chóralna XX i XXI wieku”, Białystok: Wydział Instrumentalno-Pedagogiczny UMFC.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2018b. Wojciech Łukaszewski – dzieje krótkiego życia i dziedzictwo twórcze, referat, 13.04.2018. W: Warszawa: Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego.

Łukaszewski, Marcin Tadeusz. 2018c. Polskie toccaty fortepianowe XX i XXI wieku. Dzieje gatunku, typologia, idiomatyka. W: Między muzykologiczną refleksją a pedagogiczną pasją. Księga jubileuszowa 2 dedykowana Profesorowi Leonowi Markiewiczowi w dziewięćdziesiąte urodziny, red. Iwona Mida i Anna Waluga, 29-72. Katowice: Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego.

Łukaszewski, Marcin. 1997. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Łukaszewski, Paweł. 1997. Komentarz do utworu: „Litania do Madonny Treblińskiej”. W: Marcin Łukaszewski. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość, 228. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Łukaszewski, Paweł. 2012. Nie jestem ulubieńcem krytyki. W: Agnieszka Lewandowska-Kąkol. Dźwięki, szepty, zgrzyty. Wywiady z kompozytorami, 203-213. Warszawa: Wydawnictwo Fronda.

Łukaszewski, Wojciech. 1960-1966. Listy do Marii Patrzyk [Łukaszewskiej], rękopis w zbiorach M. Łukaszewskiej. Listy z: 11.04.1960, 14.04.1960, 1.07.1960, 5.08.1960, 6.08.1960, 16.09.1960, 6.12.1960, 27.02.1961, 13.03.1961, 11.04.1961, 4.05.1961, 26.05.1961, 7.02.1962, 14.02.1962, 8.03.1962, 24-25.12.1966.

Łukaszewski, Wojciech. 2009a. De Morte Boleslaui Carmina, uwagi o utworze, komentarz do pracy dyplomowej (1965). W: Wojciech Łukaszewski. Muzyczne interludia. Recenzje, sprawozdania, refleksje, wywiady, red. Marcin Tadeusz Łukaszewski, 29-33. Warszawa: Musica Sacra Edition.

Łukaszewski, Wojciech. 2009b. Dzieła wszystkie, t. 2: Pieśni na głos i fortepian. Warszawa: Musica Sacra Edition.

Malko, Wanda. 1997. Koncert kompozytorski Wojciecha Łukaszewskiego. Życie Częstochowy (29.05.1973). W: Marcin Łukaszewski. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość, 110. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Malko, Wanda. 1997. Koncert muzyki polskiej, omówienie programu. Częstochowa, 14.01.1983. W: Marcin Łukaszewski. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość, 111. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Pacewicz, Izabela. 1997. Pamięci Wojciecha Łukaszewskiego, omówienie programu koncertu monograficznego Wojciecha Łukaszewskiego, Warszawa, 16.04.1993. W: Marcin Łukaszewski. Wojciech Łukaszewski. Życie i twórczość, 111. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Piekarski, Władysław Edward i Zbigniew Stańczyk. 2006. Słownik biobibliograficzny twórców literatury związanych z Ziemią Częstochowską (wraz z okolicą). Częstochowa: Wydawnictwo „Wikstan”.

Środowska, Agnieszka Katarzyna. 2016. Twórczość pieśniarska Wojciecha Łukaszewskiego, praca magisterska. Bydgoszcz: Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego.