„Gratulemur in honore” – endemiczne oficjum o św. Katarzynie Aleksandryjskiej

Czesław Grajewski

Czesław Grajewski Wydział Nauk Historycznych i Społecznych UKSW

Słowa kluczowe: Św. Katarzyna z Aleksandrii, oficjum brewiarzowe, liturgia, rękopis, „Gratulemur in honore”

Abstrakt

Autor analizuje oficjum „Gratulemur in honore” o św. Katarzynie z Aleksandrii. Wykazuje, że jest to dzieło endemiczne, które powstało w XIII w. w Liège lub okolicach, nie zdołało jednak rozprzestrzenić się w Europie. W Polsce jedynym kodeksem, który zawiera to oficjum (niepełne), jest „Pontificale Plocense”, powstałe prawdopodobnie także w Liège, które już w XIII w. znalazło się w Polsce. Księgi liturgiczne używane w diecezji płockiej (XV i XVI w.) zawierają jedną antyfonę z oficjum „Gratulemur”.

Bibliografia

Dreves, Guido Maria (red.). 1894. Analecta Hymnica, 18:37-39; 26:69-74. Leipzig: O. R. Reisland.

Graczyk, Waldema i Jolanta Marszalska. 2010. Księgi rękopiśmienne i stare druki ze zbiorów Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku. Z dziejów kultury polskich bibliotek kościelnych w dawnych wiekach. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy.

Hiley David i Janka Szendrei. 2018. Notation. Dostęp: 19.03.2019. ftp://ftp.puce.edu.ec/Facultades/CienciasEducacion/ModalidadSemipresencial/Lenguaje%20Musical%20I-Fernando%20Palacios/Lectura%201%20Notation.pdf.

Hiley, David. 2012. The Historia sancte Caterine in MS Napoli, Biblioteca Nazionale, XIll.G.24. The Earliest Proper Office for St Catherine of Alexandria? W: Musica e liturgia a Montecassino nel medioevo. Atti del Simposio internazionale di studi (Cassino, 9-10 dicembre 2010), red. Nicola Tangari, 21-44. Rome: Viella.

Hughes, Andrew. 1994. Late medieval liturgical offices, t. 1: Tools for Electronic Research. Texts. Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.

Hughes, Andrew. 1996. Late medieval liturgical offices, t. 2: Resources for electronic research. Sources & chants. Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.

Kubieniec, Jakub. 2013. Secundum consuetudinem. Śpiew godzin kanonicznych w średniowiecznej metropolii gnieźnieńskiej. Kraków: Musica Iagellonica.

Leroquais, Victor. 1934. Les bréviaires manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. 1. Paris.

Lewis, Katherine. 1999. Pilgrimage and the Cult of St Katherine of Alexandria in Late Medieval England. W: Pilgrimage explored, red. Jennie Stopford, 145-160. Suffolk-Rochester: York Medieval Press.

Parzych-Blakiewicz, Katarzyna. 2016. Święta Katarzyna Aleksandryjska według źródeł leksykograficznych. W: Święta Katarzyna Aleksandryjska w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś, red. Jacek Jezierski, Katarzyna Parzych-Blakiewicz i Paweł Rabczyński, 25-42. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.

Purtle, Carol. 1982. The Marian Paintings of Jan van Eyck. Princeton: University Press.

Schill, Peter. 2005. Ikonographie und kult der hl. Katharina von Alexandrien im mittelalter studien zu den szenischen darstellungen aus der Katharinenlegende. München: Ludwig-Maximilians-Universität.

Streeton, Noëlle. 2011. Jan van Eyck’s Dresden Triptych. New Evidence for the Giustiniani of Genoa in the Borromei Ledger for Bruges, 1438. Journal of Historians of Netherlandish Art 3.1. DOI: 10.5092/jhna.2011.3.1.1.

Viale, Vittorio. 1973. Il Duomo di Vercelli. Il nuovo Duomo opere d’arte dal XIII al XVIII secolo, la pinacoteca dell’arcivescovado. Vercelli: Cassa di risparmio.

Walsch, Christine. 2007. The Cult of St Katherine of Alexandria in Early Medieval Europe. Hampshire-Burlington: Ashgate Publishing.

Weale, William Henry James. 1908. Hubert and John Van Eyck, their life and work. London-New York: John Lane.

Wille, Günther. 1967. Musica Romana. Die Bedeutung der Musik im Leben der Römer. Amsterdam: John Benjamins Publishing.

Wiśniewski, Piotr. 2005. Rękopiśmienny antyfonarz płocki z XIV wieku (Muzeum Diecezjalne w Płocku, b.s.). Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 83, 375-432.