Monodia liturgiczna jako przedmiot badań muzykologicznych - próba syntezy
Abstrakt
Za monodię liturgiczną do Vaticanum II uważano wyłącznie chorał gregoriański. Obecnie obejmuje ona różne gatunków muzyki, od śpiewów gregoriańskich aż do współczesnych kompozycji zawartych w różnych księgach liturgicznych. Zachowane rękopisy są źródłem wiedzy na temat epoki, sposobu sprawowania kultu Bożego i obowiązującej wówczas tradycji muzycznej. Szeroki zakres zagadnień podejmowanych przez polskich muzykologów obejmuje wszystkie gatunki i formy monodii liturgicznej będące wytworem tradycji muzycznej Kościoła. Studia źródłoznawcze i analityczne dowodzą, iż wkład Polski w dorobek kultury muzycznej Europy jest znaczny.
Bibliografia
Adamko, Rastislav. 2005. Kantylacje liturgiczne w mszale słowackim „Rímsky Misál” z 1980 roku. Levoča: MTM – Milan Trejbus.
Bernagiewicz, Robert. 1999a. Recepcja tradycji neumatycznych w notacji Graduału Wiślickiego w świetle neum liquescentes. Ząbki: Apostolicum.
Bernagiewicz, Robert. 1999b. „System modalny średniowiecznej monodii liturgicznej.” Studia Lovicensia 1: 4-10.
Bernagiewicz, Robert. 2004. Communiones Graduału rzymskiego in statu nascendi i w obliczu rodzącej się diastematii. Lublin: KUL.
Bernagiewicz, Robert. 2005. „Alteracje chromatyczne tetrachordum gravium w kodeksie Graz Universitätsbibliothek 807 i ich znaczenie dla restytucji śpiewów Graduału rzymskiego.” Zeszyty Naukowe KUL 48(1): 3-20.
Bernagiewicz, Robert. 2011. „Musica Enchiriadis a praktyka wykonawcza chorału gregoriańskiego.” Annales Lublinenses pro Musica Sacra 2: 21-35.
Bernat, Zdzisław. 1979. „Chorał gregoriański. Dzieje.” In Encyklopedia Katolicka, t. 3, edited by Romuald Łukaszyk, 222. Lublin: TN KUL.
Białkowski, Mariusz. 2009. „Modalność chorału gregoriańskiego w świetle wyników badań w 2. połowie XX w.” Studia Gregoriańskie 2: 109-144.
Bodzioch, Beata. 2001. „Polskie śpiewy Liturgii Godzin Triduum Paschalnego. Zarys problematyki”. Liturgia Sacra, 7(1): 81-93.
Bodzioch, Beata. 2005. Antyfonarze Andrzeja Piotrkowczyka z lat 1600-1645 jako przekaz polskich tradycji liturgiczno-muzycznych na przykładzie oficjów rymowanych (Studium źródłoznawczo-muzykologiczne). Lublin (mps pracy dokt. Arch. KUL).
Encyklopedia Muzyki PWN, 20012, edited by Andrzej Chodkowski. Warszawa: PWN.
Feicht, Hieronim. 1958. „Polskie średniowiecze.” In Z dziejów polskiej kultury muzycznej, t. 1: Kultura staropolska, edited by Zygmunt M. Szweykowski, 9-55. Kraków: PWM.
Feicht, Hieronim. 1975a. „Polska pieśń średniowieczna.” In Studia nad muzyką polskiego
średniowiecza, edited by Zofia Lissa, 361-388. Kraków: PWM.
Feicht, Hieronim. 1975b. Św. Cyryl i Metody w polskich księgach chorałowych i śpiewnikach. In Studia nad muzyką polskiego średniowiecza, edited by Zofia Lissa. 244-250. Kraków: PWM.
Garnczarski, Stanisław. 2014. Polska pieśń adwentowa w drukach od XVII do XX wieku. Tarnów: Biblos.
Gieburowski, Wacław. 1922. Chorał gregoriański w Polsce od XV do XVII wieku. Poznań: Księgarnia Gebethnera i Wolfa.
Gładysz, Bronisław. 1934. „Łacińskie sekwencje mszalne z polskich źródeł średniowiecznych.” Ateneum Kapłańskie 33-34: 105-119.
Gładysz, Bronisław. 1937. „Łacińskie sekwencje mszalne z polskich źródeł średniowiecznych.” Ateneum Kapłańskie 40: 148-156.
Grajewski, Czesław. 2002. Liturgiczny rękopis gnieźnieński ms. 94-97. Studium źródłoznawcze. Toruń: Pomorskie Stowarzyszenie Muzyki Sakralnej.
Grajewski, Czesław. 2004. Formuły dyferencyjne psalmodii brewiarzowej w źródłach polskich. Toruń: Pomorskie Stowarzyszenie Muzyki Sakralnej.
Grajewski, Czesław. 2013. Antyfony Officium Divinum w świetle traktatów i tonariuszy IX-XIV wieku. Warszawa: UKSW.
Hiley, David. 2003. „Chorał gregoriański i neogregoriański. Zmiany stylistyczne w śpiewach oficjów ku czci średniowiecznych świętych.” Translated by Wojciech Bońkowski. Muzyka 48(2): 3-15.
Hinz, Edward. 1987. Zarys historii muzyki kościelnej. Pelplin: Bernardinum.
Jachimecki, Zdzisław. 1930. „Średniowieczne zabytki polskiej kultury muzycznej. Part 1: Łacińskie historie, hymny i sekwencje Kościoła Polskiego.” Muzyka Kościelna 5(3-6).
Korolko, Mirosław. 1980. Średniowieczna pieśń religijna polska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kubieniec, Jakub. 2006. Uniwersalizm i swoistość w średniowiecznych antyfonarzach krakowskich. Kraków: Musica Iagiellonica.
Lisman, Katarzyna. 2005. „Repertuar gregoriański w polskich śpiewnikach katolickich wydanych po Vaticanum Secundum.” In Muzyka liturgiczna w Kościele Katowickim 1925-2005, edited by Wiesław Hudek, 155-180. Katowice: Oldprint.
Lissa, Zofia. 1975. „Słowo wstępne.” In Studia nad muzyką polskiego średniowiecza, edited by Zofia Lissa, 9-21. Kraków: PWM.
Maciejewski, Tadeusz. 1976. Kyriale w Polsce do XVII wieku. Katalog śpiewów mszalnych. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Melnicki, Margaretha. 1955. Das einstimmige Kyrie des lateinischen Mittelalters. Regensburg: G. Bosse.
Miazga, Tadeusz. 1976. Die Melodien des einstimmigen Credo der Römisch-Katholischen Lateinischen Kirche. Graz: Akademische Druck– u. Verlagsanstalt.
Morawski, Jerzy. 1973. Polska liryka muzyczna w średniowieczu. Warszawa: PWN.
Morawski, Jerzy. 1977. Historia rymowana o św. Jadwidze „Fulget in orbe dies”. Kraków: PWM.
Morawski, Jerzy. 1979a. Historia rymowana o św. Wojciechu „Benedic regem cunctorum”. Kraków: PWM.
Morawski, Jerzy. 1979b. Teoria muzyki w średniowieczu. Warszawa: PWN.
Morawski, Jerzy. 1996. Recytatyw liturgiczny w średniowiecznej Polsce. Warszawa: PWN.
Nowak, Monika. 2008. Sekwencje mszalne w języku polskim po Soborze Watykańskim II. Lublin: Polihymnia.
Pawlak, Ireneusz. 1987. „Polskie zwyczaje liturgiczne zachowane w graduałach piotrkowskich.” Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 34(7): 69-79.
Pawlak, Ireneusz. 1988. Graduały piotrkowskie jako przekaz chorału gregoriańskiego w Polsce po Soborze Trydenckim. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Pawlak, Ireneusz. 1998. „Repertuar śpiewów łacińskich w polskich obrzędach i zwyczajach liturgicznych zachowany w księgach piotrkowskich.” Zeszyty Naukowe KUL 41(1-2): 119-131.
Pawlak, Ireneusz. 20001. Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów Kościoła. Lublin: Polihymnia.
Pawlak, Ireneusz. 2006. „Tridentinum i Vaticanum II – dwa etapy rozwoju monodii liturgicznej.” Liturgia Sacra 12 (2): 307-319.
Pawlak, Ireneusz. 2007. „Metodologia badań nad monodią liturgiczną.” Studia Nauk Teologicznych PAN (2): 353-362.
Pawlak, Ireneusz. 2009. „Chorał gregoriański w pracach badawczych polskich muzykologów.” In Gaudium in litteris, edited by Stanisław Janeczek, 331-337. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Pikulik, Jerzy. 1969. „Sekwencje Notkera Balbulusa w polskich rękopisach muzycznych”. Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 18: 65-80.
Pikulik, Jerzy. 1973. „Monodia liturgiczna w średniowiecznej Polsce. Stan badań, metoda, postulaty.” In Stan badań nad muzyką religijną w kulturze polskiej, edited by Jerzy Pikulik, 9-35. Warszawa: ATK.
Pikulik, Jerzy. 1974. Indeks sekwencji w polskich rękopisach muzycznych. Warszawa: ATK.
Pikulik, Jerzy. 1995. Śpiewy Alleluja De sanctis w polskich rękopisach przedtrydenckich. Warszawa: ATK.
Pikulik, Jerzy. 1996. Święty Wojciech w polskiej muzyce średniowiecznej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Pikulik, Jerzy. 1998. „Klasyczne formy chorału gregoriańskiego oraz monodii liturgicznej”. In Muzyka sakralna. Materiały z seminariów „Gaude Mater”, edited by Jolanta Masłowska, 17-24. Warszawa: ATK.
Pikulik, Jerzy. 2001. Polskie graduały średniowieczne. Warszawa: UKSW.
Siekierka, Hubert I. 2005. Notacja sangalleńska i metzeńska jako współczesne źródło interpretacji chorału gregoriańskiego. Opole: Wydział Teologiczny UO.
Siekierka, Hubert I. 2011. Notacje monodii chorałowej na Śląsku na podstawie kodeksów Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu: studium paleograficzno-semiologiczne. Lublin: Polihymnia.
Strawa-Iracka, Małgorzata. 2011. „Repertuar sekwencyjny w graduałach piotrkowskich.” Annales Lublinenses pro Musica Sacra 2 (2): 101-142.
Szlagowska, Danuta. 1998. Muzyka Baroku. Gdańsk: AM im. S. Moniuszki.
Szymonik, Kazimierz. 1996. Oficjum rymowane o św. Stanisławie „Dies adest celebris” i hymn „Gaude Mater Polonia” w polskich antyfonarzach przedtrydenckich. Studium muzykologiczne. Niepokalanów: Wyd. Ojców Franciszkanów.
Ścibor, Józef. 1999. Geneza struktur modalnych chorału gregoriańskiego w świetle traktatów enchiriadis. Lublin: TN KUL.
Wiśniewski, Piotr. 2006. Oficjum rymowane o św. Zygmuncie w antyfonarzach płockich z przełomu XV/XVI wieku. Studium historyczno-muzykologiczne. Lublin: Polihymnia.
Wiśniewski, Piotr. 2008. Śpiewy Mandatum w polskich drukach muzyczno-liturgicznych XVII wieku. Warszawa: UKSW.
Wiśniewski, Piotr. 2010. Śpiewy późnośredniowieczne w antyfonarzach płockich z XV/XVI wieku na podstawie responsoriów Matutinum. Lublin: Polihymnia.
Wit, Zbigniew. 1980. „Śpiew w liturgii na ziemiach polskich w XIX wieku.” In Studia z dziejów liturgii w Polsce, t. 3, edited by Wacław Schenk, 205-343. Lublin: TN KUL.
Woronczak, Jerzy. 1952. „Tropy i sekwencje w literaturze polskiej do poł. XVI w.” Pamiętnik Literacki 43(1-2): 335-374.
