Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w Umieniu – nieznane dzieło z kręgu Franciszka Śmiadeckiego
Abstrakt
The Parish Church of St Michael the Archangel in Umień (formerly Umienie, Koło district) possesses one of the early copies of the image of Our Lady of Częstochowa (Figs 1,8). The oil painting on canvas features the Blessed Virgin Mary and Jesus in gem-embossed gowns, the Virgin is wearing a jewelled crown. The iconography as well as the work’s stylistic features allow to associate it with a set of numerous copies of the painting of Our Lady of Częstochowa created in the workshop of a Cracow painter, Franciszek Śmiadecki (Figs. 2,3), active in 1596-1615.
The first parish church in Umień was built in the 14th c. The current, wooden structure was raised in the 1st half of the 17th c. (Figs 6,7,8) by the contemporary heir of Umień, Wacław Kiełczewski, a courtier of King Sigismund III Vasa. Kiełczewski was also the founder of the Mannerist altar and the painting of Our Lady of Częstochowa in the side chapel of the church.
After the 1755 fire, the surviving painting was placed in the new high altar, where it remains to this day (Fig.8).
Bibliografia
Barwicka A., Szwecja i Szwedzi w oczach mieszkańców Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVI w., w: Na polsko-skandynawskich ścieżkach historii, praca zbiorowa pod red. A. Achtelik i D. Halmera, Rybnik-Zabrze 2000, s. 53-74.
Dobrowolska M., Do dziejów dworu królewskiego w Polsce, „Kwartalnik Historyczny” 48 (1934) z. 1, s. 319-336
Gałkowski P., Szlachta okolic Wąpielska (XV-XIX w.), w: Ziemia Dobrzyńska. Zeszyty Historyczne Dobrzyńskiego Oddziału WTN VII, Rypin 2000, s. 43-87.
Gębarowicz M., Początki malarstwa historycznego w Polsce, Wrocław 1981.
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. 5, województwo poznańskie, red. T. Ruszczyńska i A. Sławska, z. 8 Powiat Kolski, inwentaryzację przeprowadziła J. Rutkowska, Warszawa 1960.
K. Lepszy, Trzy relacje o podróży Zygmunta III do Szwecji, „ Jantar” 1938, z. 4.
Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, Poznań 1879, t. 3, dokument nr 1733.
Liber Beneficiorum Archidyecezyi Gnieźnieńskiej (...) wydał ks. J. Łukowski, uwagami (...) ozdobił ks. J. Korytkowski, Gniezno 1881, t. 2.
Nowak., Polikarp Gumiński, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 2, s. 515-516.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów Słowiańskich, t. 12, Warszawa 1892.
Smulikowska E., Ozdoby obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej jako zespół zabytkowy, „Rocznik Historii Sztuki" 10 (1974)
Smulikowska E., Korony i sukienki obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej jako przejaw kultu Królowej Korony Polskiej, „Studia Clarmontana” 23 (2005).
Tablice odmian herbowych Chrząńskiego, wydał Juliusz hr. Ostrowski, Warszawa 1909.
Tomkiewicz W., Uchwała synodu krakowskiego z 1621 r. o malarstwie sakralnym, „Sztuka i Krytyka” 1957, nr 2, s. 174-184.
Urzędnicy wielkopolscy XVI-XVIII wieku, opracował A. Bieniaszewski, Wrocław 1987.
Żmudziński J., Malarz krakowski Franciszek Śmiadecki (czynny w początku XVII wieku) i jego prace dla klasztoru paulinów na Jasnej Górze, w: Ex voto. Studia dedykowane Ojcu Janowi Golonce OSPE w 75. rocznicę urodzin i w 50. rocznicę świeceń kapłańskich, red. P. Mrozowski J. Żmudziński, Jasna Góra w Częstochowie 2012, s. 169-195.
Żmudziński J., Czy Anna Jagiellonka ufundowała koronę do obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej?, w: Dawna i nowsza biżuteria w Polsce, red. K. Kluczwajd, Toruń 2008, s. 79-87.
