Podmiotowe źródła obywatelstwa

  • Karolina Rozmarynowska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Słowa kluczowe: obywatelstwo, obywatel, wspólnota, osoba

Abstrakt

Przedmiotem rozważań podjętych w artykule „Podmiotowe źródła obywatelstwa” jest obywatelstwo ujęte jako kategoria normatywna. Autorka starała się wyjaśnić, na czym polega moralny wymiar obywatelstwa, przekraczający i rozszerzający jego znaczenie prawne i polityczne. W tym celu wskazuje na te kategorie etyczne, które w sposób szczególny odnoszą się do ideału obywatela. Zastanawiając się na tym, jaki jest etos obywatela, tzn. jakie cnoty, kompetencje i formy uczestnictwa kształtują postawę obywatelską, podjęta została próba identyfikacji tych struktur podmiotowych i osobowych, które umożliwiają realizację obywatelstwa, rozumianego jako współdziałanie w trosce o wspólnotę. Przeprowadzone analizy stanowią więc próbę poszukiwania jego podmiotowych źródeł, czyli takich, które łączą się z ludzką wolnością, świadomością i sprawczością.

Bibliografia

Almond, Gabriel A. i Sidney Verba. 1963. Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations. Princeton: Princeton University Press. Arystoteles. 1964. Polityka, tłum. Ludwik Piotrowicz. Warszawa: PWN.

Balawajder, Edward. 2007. Wprowadzenie. W: Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna, red. Edward Balawajder, 5-12. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Frankfurt, Harry Gordon. 1997. Wolność woli i pojęcie osoby, tłum. Justyna Nowotniak. W: Filozofiamoralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna, red. Jacek Hołówka, 21-39. Warszawa: Wydawnictwo SPACJA – Fundacja Aletheia.

Galarowicz, Jan. 1990. Ja – bliźni – wspólnota (Karola Wojtyły teoria uczestnictwa). Studia Filozoficzne, 291-292, 159-168.

Homa, Tomasz. 2013. Obywatelskość. Wybrane europejskie ujęcia filozoficzne i kulturowe. Studium historyczno-hermeneutyczne. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.

Kowalczyk, Stanisław. 2007. Ontologiczno-aksjologiczne podstawy społeczeństwa obywatelskiego. W: Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna, red. Edward Balawajder, 13-25. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kowalska, Małgorzata. 2003. Dialektyka bycia sobą (Ricoeura filozofiapodmiotu). W: Horyzonty interpretacji. Wokół myśli Paula Ricoeura, red. Anna Grzegorczyk, Mirosław Loby i Rafał Koschany, 113-131. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Mariański, Janusz. 2007. Religia a społeczeństwo obywatelskie: przeciwieństwo czy komplementarność? W: Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna, red. Edward Balawajder, 87-120. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Pietrzyk-Reeves, Dorota. 2004. Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Półtawski, Andrzej. 2000. Realizm fenomenologii. Husserl – Ingarden – Stein – Wojtyła. Odczyty i rozprawy. Toruń: Wydawnictwo Rolewski.

Ricoeur, Paul. 2003. O sobie samym jako innym, tłum. Bogdan Chełstowski. Warszawa: PWN.

Rousseau, Jean Jacques. 1948. Umowa społeczna, tłum. Antoni Peretiakowicz. Łódź: Marian Ginter, Księgarnia Wydawnictw Prawniczych i Naukowych.

Seligman, Adam. 1997. Komentarze o społeczeństwie obywatelskim i obywatelskiej cnocie w ostatniej dekadzie XX wieku, tłum. Jerzy Szacki. W: Ani książę, ani kupiec: obywatel. Idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej, red. Jerzy Szacki, 174-198. Kraków: Znak, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.

Skarga, Barbara. 2007. Człowiek to nie jest piękne zwierzę. Kraków: Znak.

Skarga, Barbara. 2009. Tercet metafizyczny. Kraków: Znak.

Spaemann, Robert. 2001. Osoby. O różnicy między czymś a kimś, tłum. Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Szutta, Artur. 2011. Obywatelskie nieposłuszeństwo. Próba określenia pojęcia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.

Szymczak, Wioletta. 2007. Znaczenie wartości w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego. W: Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna, red. Edward Balawajder, 27-45. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Taylor, Charles. 2001. Pojęcie osoby, tłum. Renata Wieczorek. W: Filozofiapodmiotu, red. Joanna Górnicka-Kalinowska, 401-420. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Tocqueville de, Alexis. 2005. O demokracji w Ameryce, tłum. Barbara Janicka i Marcin Król. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Walzer, Michael. 1997. Spór o społeczeństwo obywatelskie, tłum. Jerzy Szacki. W: Ani książę, ani kupiec: obywatel. Idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej, red. Jerzy Szacki, 84-106. Kraków: Znak, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.

Wojtyła, Karol. 2000. Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne. Lublin: TN KUL.

Opublikowane
2018-05-20
Dział
Z problematyki filozoficznej