Jak wychować córkę według Bernardyna ze Sieny
Abstrakt
Opinia mężczyzn na temat kobiety w okresie średniowiecza była bardzo różna: jedni uważali ją za córkę Ewy i powtarzali nauki św. Pawła czy Tertuliana, drudzy natomiast widzieli w kobiecie Maryję godną uwielbienia. Podobny brak jednomyślności dotyczył kwestii edukacji kobiet. Filip z Novary na przykład podkreślał, że edukacja powinna być zakazana wszystkim kobietom. Franciszek z Barberino natomiast uważał, że dziewczęta z rodzin szlacheckich powinny uczyć się sztuki pisania i czytania, aby w przyszłości móc zająć się swoimi dobrami, ale z drugiej strony odmawiał prawa do nauki córkom rzemieślników i kupców. Christina da Pisan uważała, że uczyć należy wszystkie kobiety, a Tour De La Landry podkreślał, że kobieta powinna potrafić przynajmniej czytać. Brakowało jednak dokładnych informacji jak powinna wyglądać edukacja dziewcząt. Bernardyn ze Sieny, jeden z najbardziej znanych kaznodziejów XV-wiecznej Sieny, widząc tę lukę, w swoich kazaniach nauczał między innymi, w jaki sposób należało wychować młodą dziewczynę. Słowa Bernardyna skierowane są zarówno do dziewcząt, jak i do ich opiekunów, którzy powinni bacznie obserwować zachowanie córek, zadawać im liczne obowiązki domowe, aby w przyszłości potrafiły prawidłowo zarządzać gospodarstwem męża. Bernardyn nauczał dziewczęta, komu powinny być posłuszne, jak miały mówić i czego słuchać, jak się ubierać i jakich zachowań uniknąć, aby dobrze wyjść za mąż.
Bibliografia
Fonti
Albertano da Brescia, Trattati morali, Bologna 1873.
Bernardino da Siena, Prediche volgari sul Campo di Siena 1427, C. Delcorno (ed.), vol. I, II, Rusconi, Milano 1989.
Dhuoda, Educare nel Medioevo. Per la formazione di mio figlio Guglielmo, Jaca Book, Milano 1983.
Francesco da Barberino, Reggimento e costumi di donne, Bologna 1875.
Geoffroy Tour De La Landry, The Book of the Knight of La Tour-Landry: Compiled for the Instruction of His Daughters, London 1868.
Vita di Cristina di Markyate, Edizione critica e traduzione di A. A. Głusiuk, LAS, Roma 2013.
Studi
Aries P., Padri e figli nell’Europa medioevale e moderna, voll. 2, Laterza, Bari1976.
Bonatelli P., Lineamenti d’educazione e di storia della educazione femminile, La nuova Italia, Firenze 1942.
Casagrande C., La donna custodita in Duby G., Perrot M., Storia delle donne. Il Medioevo, Klapisch-Zuber Ch. (cur.), Laterza, Roma-Bari 2005.
Duby G., Matrimonio medievale, Il Saggiatore, Milano 1981.
Duby G., Perrot M., Storia delle donne. Il Medioevo, Ch. Klapisch-Zuber (cur.), Laterza, Roma-Bari 2005
Ennen E., Le donne nel Medioevo, Laterza, Roma-Bari 1986.
Gatto L., Le grandi donne del Medioevo, Newton Compton Editori, Roma 2009.
Grégoire R., Il Matrimonio Mistico in Il Matrimonio nella società altomedievale. 22-28 aprile, Spoleto 1976
Magli I., L’etica familiare e la donna in S. Bernardino in Atti del convegno storico Bernardiniano. In occasione del sesto centenario della nascita di S. Bernardino da Siena, L’Aquila 7-8-9 maggio 1980, pp. 111-125.
Power E., Donne nel medioevo, Milano 1999
Power E., L’educazione delle donne in Né Eva né Maria. Condizione femminile e immagine della donna nel Medioevo, M. Pereira (cur.), Zanichelli, Bologna 1981, pp. 102-103.
Rusconi R., S. Bernardino da Siena, la donna e la «roba» in Atti del convegno storico Bernardiniano. In occasione del sesto centenario della nascita di S. Bernardino da Siena, L’Aquila 7-8-9 maggio 1980, pp. 97-110.
Xodo Cegolon c., Lo specchio di Margherita, per una storia dell’educazione femminile nel Basso Medioevo, C.L.E.U.P., Padova 1988.