Przejawy oraz nasilenie lęku wśród młodzieży naruszającej normy prawne oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Raport z badań
Abstrakt
Celem przeprowadzonych badań była analiza istniejących różnic w nasileniu lęku-stanu i lęku-cechy między badanymi grupami młodzieży z uwzględnieniem czynnika płci. W artykule przedstawiono analizę wyników badań przeprowadzonych wśród nieletnich przebywających w zakładach resocjalizacyjnych oraz wśród młodzieży ze szkół licealnych. Łącznie przebadano 266 osób. W badaniu wykorzystano Inwentarz Stanu i Cechy Lęku Ch. D. Spielbergera, R. L. Gorsucha i R. E. Lusheneʼa. Badania miały charakter ilościowy. Zgromadzone wyniki wykazały, że badane grupy młodzieży istotnie różnicuje nasilenie przejawianego lęku-stanu, rozumianego jako przejściowy i uwarunkowany sytuacyjnie stan jednostki, oraz lęku-cechy, rozumianego jako względnie stała dyspozycja (cecha) do przeżywania stanów lękowych. Ponadto analiza danych empirycznych pozwoliła stwierdzić w odniesieniu do lęku-stanu i lęku-cechy brak istotnych statystycznie różnic między chłopcami i dziewczętami w grupie kryterialnej oraz kontrolnej.
Bibliografia
Bach-Olasik, Teresa. 1993. Lęk i szkoła. Nowa Szkoła, 3, 158-166.
Barlow, David H. 1988. Anxiety and its disorder: The nature and treatment of anxiety and Panic. New York: Guilford.
Barlow, David H., Bruce Chorpita i Julia Turovsky. 1996. Fear, panic, anxiety and disorders of emotions. W: Perspectives on anxiety, panic and fear, 43rd Annual Nebraska Symposium on Motivation, red.Debra Hope, 251-328. Lincoln: University of Nebraska Press.
Basińska, Beata i Magdalena Piech. 1998. Lęk i agresja u pacjentek onkologicznych leczonych napromieniowaniem. Psychoonkologia, 2(1), 13-19.
Bąkowska, Marta. 1999. Lęk, stres i strach jako bariery w wychowaniu. Kieleckie Studio Pedagogiczne, 12, 129-147.
Birch, Ann i Tony Malim. 2002. Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, tłum. Jan Łuczyński i Marian Olejnik. Warszawa: PWN.
Bochwic, Teresa. 1991. Lęk u dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Carson, Robert, James Butcher i Susan Mineka. 2003. Psychologia zaburzeń. Człowiek we współczesnym świecie, tłum. Monika Gajdzińska. Gdańsk: GWP.
Dąbkowska, Małgorzata. 2008. Wybrane aspekty lęku u ofiar przemocy domowej. Psychiatria, 5(3), 91-92.
Dołęga, Zofia. 2003. Samotność młodzieży – analiza teoretyczna i studia empiryczne. Katowice: UŚ.
Fox, Andrew S. i Alexander J. Shackman. 2019. The central extended amygdala in fear and anxiety: Closing the gap between mechanistic and neuroimaging research. Neuroscience Letters, 693, 58-67.
Gurba, Ewa. 2012. Wczesna dorosłość. W: Psychologia rozwoju człowieka, red. Janusz Trempała, 287-311. Warszawa: PWN.
Januszewska, Elżbieta. 2009. Uwarunkowania strategii regulacji emocji złości, lęku i smutku u młodzieży. W: Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości, red. Leszek Szewczyk i Elżbieta Talik, 235-236. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kausar, Rukhsana et al. 2012. Translation and adaptation of State Trait Anxiety Inventory (STAIY) in Urdu. Journal of Behavioural Sciences, 22(3), 132-146.
Kinniburgh, Margaret E. i Kristine M. Blaustein. 2019. Treating Traumatic Stress in Children and Adolescents, Second Edition: How to Foster Resilience Through Attachment, Self-Regulation, and Competency. The Guilford Press, NY.
Klimowicz, Grażyna. 1986. Lęk w szkole i związane z nim przeżycia uczniów. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 2, 79-84.
Konopczyński, Marek. 2014. Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Krzyżaniak, Alicja et al. 2009. Ocena lęku szkolnego wśród dzieci i młodzieży miasta Poznania. Problemy Higieny i Epidemiologii, 90(1), 82.
Łosiak, Władysław. 2007. Psychologia emocji. Warszawa: WAiP.
Meyer, Robert. 2003. Psychopatologia, tłum. Paweł Holas i Joanna Palczewska. Gdańsk: GWP.
Molicka, Maria. 1999. Uwarunkowanie lęku u dzieci. Grupa i Zabawa, 2, 6-12.
Namysłowska, Irena. 1998. Nerwice szkolne. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 5, 7-10.
Niebrzydowski Leon. 1999. Postawy rodzicielskie w percepcji młodzieży z rodzin obciążonych alkoholizmem a poziom jej lęku i agresji. W: Psychospołeczne uwarunkowania zjawisk dewiacyjnych wśród młodzieży w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, red Henryk Machel i Krzysztof Wszeborowski, 337-346. Gdańsk: UG.
Oatley, Keith i Jennifer M. Jenkins. 2003. Zrozumieć emocje, tłum. Józef Radzicki i Jacek Suchecki, Warszawa: PWN.
Oleszkiewicz, Anna i Alicja Senejko. 2012. Dorastanie. W: Psychologia rozwoju człowieka, red. Janusz Trempała, 259-286. Warszawa: PWN.
Ostrowska, Krystyna. 2014. Ukryty lęk jako źródło zaburzeń w społecznym funkcjonowaniu jednostki. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 23, 141-149.
Reber, Arthur S. i Emily S. Reber. 2008. Słownik psychologii. Warszawa: SCHOLAR.
Rode, Magdalena. 2009. Charakterystyka wybranych cech psychicznych nieletnich dziewcząt. W: Przestępczość nieletnich. Dziecko jako ofiara i sprawca przemocy, red. Bożena Gulla i Małgorzata Wysocka-Pleczyk, 85-99, Kraków: UJ.
Rylke, Hanna. 1992. Nerwice szkolne ¬– co to jest i co z tym zrobić? Nowa Szkoła, 8, 471-473.
Sęk, Helena. 2005. Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa: SCHOLAR.
Siek, Stanisław. 1989. Walka ze stresem. Warszawa: ATK.
Siek, Stanisław. 1993. Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: ATK.
Siwek, Zuzanna. 2012. Autonomia adolescentów w świetle ich przywiązania i relacji rodzinnych, Psychologia Rozwojowa, 17(3), 25.
Spielberger Charles D., Richard L. Gorsuch i Robert E. Lushere. 1970. Stai manual for State – trait anxiety inventory. Paolo Alto, CA: Consulting Psychologic Press.
Spielberger, Charles D. 1966. Anxiety and behavior. New York: Academic Press.
Stanik, Jan M. 2013. Psychologia sądowa. Warszawa: PWN.
Trickett, Shirley. 2003. Lęk i depresja. Jak radzić sobie z lekiem i depresją, tłum. Piotr Żak. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Vijayakumar, Nandita et al. 2018. Puberty and the human brain: Insights into adolescent development. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 92, 417-436.
Wood, Jane i Sophie Dennard. 2017. Gang Membership: Links to Violence Exposure, Paranoia, PTSD, Anxiety, and Forced Control of Behavior in Prison. Psychiatry, 80(1), 30-41.
Wrześniewski, Kazimierz et al. 2011. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku. Polska adaptacja STAI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Wrześniewski, Kazimierz i Tytus Sosnowski. 1987. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku. Polska adaptacja STAI. Warszawa: Zakład Wytwarzania Pomocy Dydaktycznych.
Wrześniewski, Kazimierz, Tytus Sosnowski i Diana Matusik. 2002. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Polska adaptacja STAI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Wrześniewski, Kazimierz. 1996. Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru. W: Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, red. Irena Heszen-Niejodek i Zofia Ratajczak, 44-64. Katowice: UŚ.
Wycisk, Jowita i Beata Ziółkowska. 2010. Młodzież przeciwko sobie. Zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia – jak pomóc nastolatkom w szkole. Warszawa: Difin.
