Specyfika rozumności dziecka jako elementu jego duchowej natury

  • Lidia Marszałek Pedagogium, Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
Słowa kluczowe: dziecko, intuicja, duchowość, rozumność, mądrość

Abstrakt

Człowiek nie jest tylko biernym podmiotem, „odbijającym” w sobie poznawane przedmioty, ale posiada w stosunku do nich jakby „dystans”, czy inaczej mówiąc – posiada wobec przedmiotów poznania swoistą nadrzędność, niezależność, wyższość. Poznanie jest więc czymś więcej niż doznaniem, będąc reakcją samego żywego organizmu na dany bodziec.

Aktywność małych dzieci porównuje się do działania naukowców, rozwiązujących problemy, stawiających hipotezy i planujących badania, zmierzające do ich zweryfikowania. Ze względu na specyficzny sposób myślenia na poziomie sensoryczno-motorycznym i konkretno-wyobrażeniowym nabytą wiedzę dziecko odnosi intuicyjnie do kwestii praktycznego rozwiązywania pojawiających się życiowych problemów, stąd też można przyjąć, że dziecięca wiedza nosi poniekąd charakter „życiowej mądrości” w jej pierwotnym, praktycznym ujęciu. Dzieci w tym okresie wydają się więc posiadać pewien zasób życiowej mądrości, nie „skażonej” procesem intelektualizowania i dostosowywania własnych doświadczeń do naukowych teorii na temat istoty i funkcjonowania świata. Można więc podejrzewać, że ich świadomość sięga do intuicyjnej strony umysłu, jedynie po części wykorzystując dostępną rozumową wiedzę.

Artykuł stanowi próbę wskazania znaczenia specyficznej aktywności intuicyjno-intelektualnej dzieci dla rozwoju dojrzałego rozumienia siebie i otaczającego świata.

Bibliografia

Andrukowicz Wiesław. 2001. Edukacja integralna, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Didier Julia.1995. Słownik filozofii, tłum. K. Jarosz, Katowice: Wyd. Książnica.

Dobrołowicz Wiesław. 1995. Psychodydaktyka kreatywności, Warszawa: Wyd. WSPS.

Frattallone Romano. 1994. Persona, W Dizionario di Bioetica, Leone Salvino i Privitera Salvatore (red.), Bologna: Acireale.

Gadacz Tadeusz 1995. O mądrości i głupocie, Kraków: Wyd. Znak.

Hejnicka-Bezwińska Teresa, O zmianach w edukacji. Konteksty, zagrożenia i możliwości. 2000. Bydgoszcz: Wyd. Uczelniane AB.

Kielar Maria, Dostrzeganie i wyjaśnianie transformacji przez dzieci w wieku przedszkolnym, W Indywidualne uwarunkowania poznawczej i społecznej aktywności dzieci i młodzieży, Kaiser Jan, Pilecka Anna (red.), Kraków: Wyd. Naukowe WSP.

Kobiela Jarosław. 2009. Problemy wiedzy dziecka. Studium teoretyczne, W Wybrane zagadnienia edukacji człowieka w dzieciństwie, Waloszek Danuta (red.), Kraków: Centrum Edukacyjne Bliżej Przedszkola.

Kolańczyk Alina.1991. Intuicyjność procesów przetwarzania informacji, Gdańsk: Wyd. UG.

Kowalik-Olubińska Małgorzata. 2008. Mali naukowcy, czyli o wspieraniu aktywności badawczej dzieci w przedszkolu, W: Aktywność dzieci i młodzieży, Guz Sabina, Sokołowska-Dzioba Teresa, Pielecki Andrzej (red.), Warszawa: Wyd. WSP TWP.

Maritain Jacques. 2005. Nauka i mądrość, tłum. Reutt Marta, Warszawa-Ząbki: Wyd. Fronda Apostolicum.

Moor Roger. 2006. Socjologia edukacji, W Pedagogika, Śliwerski Bogusław (red.), Gdańsk: GWP.

Piaget Jean. 2011. Jak sobie dziecko wyobraża świat, tłum. Gawlik Małgorzata, Warszawa,: Wyd. Naukowe PWN.

Pietruska-Madej Elżbieta. 1997. Wiedza i człowiek. Szkice o filozofii Karla Poppera, Warszawa: UFiS UW.

Romanowska-Łakomy Halina. 1996. Psychologia doświadczeń duchowych, Warszawa: Wyd. Psychologii i Kultury Eneteia.

Sawicki Mieczysław. 1995. Dziecko jest osobą. Szkice z teorii kształcenia i wychowania, Warszawa: Wyd. Naukowe Semper.

Schaffer Henry Robert. 2005. Psychologia dziecka, tłum. Wojciechowski Aleksander, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Słomka Walerian. 1974. Podmiotowy charakter osoby - godność człowieka, W Być człowiekiem, Balter Lucjan (red.), Poznań-Warszawa: Wyd. Pallottinum.

Tomaszewski Tadeusz. 1984. Ślady i wzorce, Warszawa: WSiP 1984.

Opublikowane
2016-03-31
Dział
Z problematyki społeczno-pedagogicznej