Paradygmat poznawczy etologicznej Szkoły Lorenza-Tinbergena

  • Anna Sut UKSW Warszawa
Słowa kluczowe: etologia, zwierzęta, Konrad Lorenz, nauki behawioralne, zachowanie zwierząt

Abstrakt

The concept of the titular paradigm pertains to the works of Thomas Kuhn who, in the 1960s of the last century, referred it to all types of human cognition, especially to scientific cognition identified with natural science. Many historians point to the fact that Konrad Lorenz, who is recognized as the founder of modern ethology, gathered a group of biologists respecting a uniform research methodology. The cooperation of Konrad Lorenz with Nikolaas Tinbergen, which often led to creative disputes, had a number of fundamental effects for ethology, the most important of them concerning the ethological theory of instinct and the ethological theory of the laws ruling the functioning of stimuli. The cooperation between Lorenz and Tinbergen resulted in the fact that today we can talk about Lorenz-Tinbergen school of ethology which assigns this field of knowledge a permanent place among other types of human cognition, especially among different branches of evolutionary biology.

Biografia autora

Anna Sut, UKSW Warszawa

Magister ochrony środowiska Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, doktorantka na kierunku filozofia w Instytucie Filozofii UKSW w Warszawie. Zainteresowania badawcze: etologia, etyka ewolucyjna, prawo ochrony środowiska.

Bibliografia

Bowler P. J., Historia nauk o środowisku, tłum. z j. ang. J. Popiołek, W. Studencki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007.

Darwin Ch. , The Expression of the Emotions in Man and Animals, London 1872.

Darwin Ch., The Expression of the Emotions in Man and Animals, London 1872.

Festetics A., Konrad Lorenz. Aus der Welt des großen Naturforschers, München – Zürich 1983.

Fiut I.S., Filozofia ewolucyjna Konrada Zachariasza Lorenza. Studium problemowe i historyczne, Wyd. Instytut Nauk Społecznych Akademii Górniczo- Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Kraków 1994.

Godzińska E. J., Etologiczna analiza zachowania się i jego uwarunkowań przyczynowych, „KOSMOS Problemy nauk biologicznych”, Tom 46, Numer 2, (1997) 181- 192.

Harré R., Wielkie eksperymenty naukowe, tłum. z ang. Kuryłowicz J., Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1991.

Koenig O., Verhaltensforschung in Österreich. Konrad Lorenz – 80 Jahre, Wien 1983.

Kuhn T. S., Struktura rewolucji naukowych, tłum. z j. ang. Ostromęcka H., Wydawnictwo Fundacja Aletheia, Warszawa 2001.

Lorenz K., Odwrotna strona zwierciadła. Próba historii naturalnej ludzkiego poznania, tłum. z j. niem. K. Wolicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.

Lorenz K., Induktive und teleologische Psychologie, w: Tenże, Über tierisches und menschliches Verhalten, Aus dem Werdegang der Verhaltenslehre. Gesammelte Abhandlungen, t. 2, München 1984.

Lorenz K., Vergleichende Verhaltensforschuthie. Grundlangen der Ethologie, München 1984.

Łepko Z., Antropologia Konrada Lorenza, w: Lubański M., Ślaga Sz. W. (red.), Z zagadnień filozofii przyrodoznawstwa i filozofii przyrody, t. XIII, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1991, s. 157-284.

Łepko Z., Antropologia kryzysu ekologicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, 2003.

Łepko Z., Filozoficzna relewancja etologii, „Seminare” 20 (2004), s. 221-238.

Łepko Z., Od etologii zwierząt do ekologii człowieka, „Studia Ecologiae et Bioethicae 11(2013) 3, s. 9-28.

Oeser E., Zickzackweg auf dem Grat der Wahrheit, w: Nichts ist schon dagewesen. Konrad Lorenz, seine Lehre und ihre Folgen, pod red. F. Kreuzera, München – Zürich 1984, 19-36.

Pobojewska A., Konrada Lorenza koncepcja sztuki, “Człowiek i Światopogląd”, luty – marzec, nr 2-3 (1979) , 163 – 164.

Sadowski B., Chmurzyński J.A., Biologiczne mechanizmy zachowania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.

Sadowski B., Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2001.

Tinbergen N, On aims and methods of ethology, Zeitschrift für Tierpsychologie, 20 (1963), 410- 433.

Tinbergen N., Badania nad instynktem, tłum. z j. ang. Bujalska- Grum G., Grum L., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.

Trojan M., Na tropie zwierzęcego umysłu, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.

Tyrakowski W., Instynkt ?... o miejsce na Ziemi, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1971.

Ullrich W., Zoopsychologia, tłum. z j. niem. Z. Woliński, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.

Weinberger Ch., Evolution und Ethologie. Wissenschaftstheoretische Analysen. Mit einem Geleitwort von Konrad Lorenz, Wien – New York 1983.

Opublikowane
2015-03-01
Dział
Z problematyki filozoficznej