Wkład ojców kościoła w rozwój teologii biblijnej. Wybrane metody egzegezy patrystycznej. Część pierwsza

Stanisław Pamuła

Stanisław Pamuła UKSW Warszawa

Słowa kluczowe: egzegeza patrystyczna, egzegeza, ofiara, alegoria, dosłowne znaczenie, typologia, anagogia, mistagogia, czytanie kanoniczne, czytanie Pisma z Pismem, doktryna chrześcijańska

Abstrakt

Wkład Ojców Kościoła do biblijnej egzegezy jest niewątpliwie jednym z największych darów pozostawionych chrześcijaństwu. Bez wątpienia, komentarze biblijne pozostawione przez Ojców Kościoła zawierają nie tylko zagadnienia istotne dla teologii, rozwoju doktryny, jednak mają również ogromny wpływ na chrześcijańską duchowość. Ten artykuł jest jednym z dwóch poświęconych tematyce patrystycznej i jej wkładu w egzegezę biblijną. W tej części autor dokonał krótkiej prezentacji ujęcia J.H. Newman’a w stosunku do Ojców Kościoła, następnie rozpoczął prezentację wybranych metod egzegezy patrystycznej.

Biografia autora

Stanisław Pamuła, UKSW Warszawa

Kapłan Diecezji Argyll and the Isles w Szkocji, student na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskimw Rzymie, doktorant na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie na specjalizacji Teologia Dogmatyczna.

Bibliografia

Ambrose, Letters to Bishops, w: Saint Ambrose Letters, tłum. M.M. Beyenka, The Catholic University of America Press, Washington D.C. 1954.

Augustine, Teaching Christianity, tłum. E. Hill, J.H. Rotelle, New City Press, Hyde Park (NY) 1996.

Athanasius, Lettere festali, tłum. A. Camplani, Paoline, Milano 2003.

Bede the Venerable, Homilies on the Gospels (Book 1: Advent to Lent), tłum. L.T. Martin, D. Hurst, Cistercian Publications, Kalamazoo (MI) 1991.

Catechism of the Catholic Church, Vatican 1993.

Caesarius of Arles, Sermons Volume 2, tłum. M.M. Mueller, The Catholic University of America Press, Washington D.C. 1964, str.81-186.

Clement of Alexandria, Il Pedagogo, tłum. A. Boatti, Società Editrice Internazionale, Torino 1937.

Dogmatic Constitution on Divine Revelation Dei Verbum, Vatican 1965.

Ephrem the Syrian, Commentary on Genesis, w: St. Ephrem the Syrian: Selected Prose Works, tłum. E.G. Mathews Jr., J.P. Amar, The Catholic University of America Press, Washington D.C. 1994, str. 67-213.

Gregory of Nyssa, Life of Moses, tłum. A.J. Malherbe, E. Ferguson, Paulist Press, New York 1978.

Harnack A. V., Geschichte der altchristlischen Literatur bis Eusebius (Vol. I), J. C. Hinrichs, Leipzig 1893.

Hilary of Poitiers, The Trinity, tłum. S. McKenna, The Catholic University of America Press, Washington D.C. 1954.

Irenaeus, Against the Heresies (Book 3), tłum. M.C. Steenberg, D. Unger, Paulist Press, New York 2012.

Jerome, Letter 53: To Paulinus, w: Nicene and Post-Nicene Fathers, Second Series, Vol. 6. tłum. W.H. Fremantle, red. P. Shaff, H. Wace, Christian Literature Publishing Co., Buffalo (NY) 1893.

Jerome, Homilies (Vol. I), tłum. M.L. Ewald, The Catholic University of America Press, Washington D.C. 1990.

Justin the Martyr, Dialogue with Trypho, w: Writings of Saint Justin Martyr, tłum. T.B. Falls, Christian Heritage, New York 1948, str. 147-366.

John Chrisostome, Homilies on Genesis 18-45, tłum. R.C. Hill, The Catholic University of America Press, Wasshington D.C. 1990.

Leo XIII, Encyclica Providentissimus Deus, Watykan 1893.

Lubac H. de., Scripture in the Tradition, The Crossroads Publishing Company, New York 2000.

Mazza E., Mystagogy: a theology of liturgy in the patristic age, Pueblo Publishing Company New York 1989.

Newman J.H., On the Development of Christian Doctrine, Sheed and Ward, London 1960.

Origen, The Song of Songs: Commentary and Homilies, tłum. R.P. Lawson, Newman Press, Westminster (Maryland) 1957.

Origen, On First Principles, tłum. G.W. Butterworth, Wipf & Stock Publishers, Eugene (OR) 1979.

Origen, Homilies on Genesis, w: Origen, Homilies on Genesis and Exodus, tłum. R.E. Heine, The Catholic University of America Press, Washington D.C. 1982, str. 47-224.

Ratzinger J., Jesus of Nazareth, Bloomsbury Publishing, London 2007.

Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, tłum. E. Bgkowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.

Satterlee C.A., Ambrose of Milan’s Method of Mystagogical Preaching, Liturgical Press, Collegeville 2002.

Simonetti M., Między dosłownością a alegorią, tłum. T. Skibiński, Wydawnictwo WAM, Kraków 2000.

Tertulian, De Praescriptionis haereticorum, w: Ante-Nicene Fathers (Vol. 3), red. A. Roberts, J. Donaldson, A. Cleveland Coxe, Christian Literature Publishing, Buffalo (NY) 1885.

Tyconius, The Book of Rules, tłum. W.S. Babcock, Scholars Press, Atlanta 1989.