Etyka hipokratejska wobec innych nurtów etyki medycznej

  • Tadeusz Biesaga Papieski Uniwersytet Jana Pawła II w Krakowie
Słowa kluczowe: etyka medyczna, przysięga Hipokratesa, dobro pacjenta, pryncypizm, kontraktualizm

Abstrakt

Współcześnie etyka medyczna rozwija się pod wpływem różnych nurtów filozoficznych. Spośród ważniejszych opracowań tej etyki wyróżniają się trzy następujące propozycje: (1) etyka dobra pacjenta związana z etyką cnót zaproponowana przez amerykańskiego lekarza Edmunda D. Pellegrino, (2) etyka czterech zasad Toma Beauchampa i Jamesa Childressa zwana pryncypizmem oraz (3) etyka kontraktualistyczna umowy społecznej Roberta M. Veatcha. To, co je łączy to fakt, że zostały one wypracowane przez lekarzy, filozofów i naukowców tego samego ośrodka bioetycznego w USA, czyli Instytutu Etyki Kennedych na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie. Tym, co je różni, są założenia filozoficzne, świadomie i nieświadomie przyjęte przez ich twórców u podstaw owych systemów etycznych.

W artykule nie chodzi tylko o przywołanie mocnych i słabych stron wymienionych trzech propozycji etyki medycznej oraz o ujawnienie, która z nich jest bliska etyce Hipokratesa, ale o odpowiedź na pytanie czy etyka hipokratejska jest jeszcze aktualna? Chodzi również o odpowiedź na drugie pytanie, czy etykę medyczną można rozwijać pomijając filozofię człowieka oraz metafizykę wraz z filozofią Boga? Artykuł na pierwsze pytanie odpowiada pozytywnie, wskazując co należy w etyce hipokratejskiej zmienić i co rozwinąć. Natomiast na drugie pytanie odpowiada negatywnie twierdząc, że budowanie etyki medycznej bez podstaw metafizycznych i antropologicznych, nie spełnia kryteriów etyki uzasadnionej filozoficznie.

Bibliografia

Beauchamp T. L., Childress J. F, Zasady etyki medycznej, tłum. W. Jacórzyński, Warszawa 1996.

Biegański W., Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej, Konin 1997.

Biesaga T., Przysięga Hipokratesa a etyka medyczna, „Medycyna Praktyczna” 7-8(2006), s. 20-25

Biesaga T., Spór o podstawy etyki medycznej. Teleologizm E. D. Pellegrino a kontraktualizm R. M. Veatcha, Kraków 2014.

Jonsen A. R., Toulmin S., The Abuse of Casuistry: A History of Moral Reasoning, Berkeley 1988.

Pellegrino E. D., A Philosophical Basis of Medical Practice: Toward a Philosophy and Ethic of the Healing Professions, New York 1981.

Pellegrino E. D., Medical Ethics. Entering the Post-Hippocratic Era, w: Tenże, The Philosophy of Medicine Reborn. A Pellegrino Reader, red. H. T. Engelhardt, F. Jotterand, Notre Dame IN 2008, s. 424-439.

Pellegrino E. D., The Four Principles and the Doctor-Patient Relationship: The Need for a Better Linkage, w: Tenże, The Philosophy of Medicine Reborn: A Pellegrino Reader, dz. cyt., s. 187-203.

Pellegrino E. D., The Internal Morality of Clinical Medicine: A Paradigm for the Ethics of the Helping and Healing Professions, w: tenże, The Philosophy of Medicine Reborn: a Pellegrino Reader, dz. cyt., s. 62-86.

Pellegrino E. D., The Philosophy of Medicine Reborn. A Pellegrino Reader, red. H. T. Engelhardt, F. Jotterand, Notre Dame IN 2008.

Pellegrino E. D., Thomasma D. C., For the Patient's Good: The Restoration of Beneficence in Health Care, New York 1988.

Pellegrino E. D., Toward a Reconstruction of Medical Morality: The Primacy of the Act of Profession and the Fact of Illness, „The American Journal of Bioethics” 6 (2006) nr 2, s. 65–71.

Przysięga Hipokratesa, tekst z j. grec. tłum. J. Gula J., w: W imieniu dziecka poczętego, W: J. W. Gałkowski, J. Gula, red., Rzym–Lublin, 1991, s. 193–197.

Veatch R. M., A Theory of Medical Ethics, New York 1981.

Opublikowane
2019-09-26
Dział
Z problematyki filozoficznej