Poczucie godności osobistej a struktura wartości polskich studentek
Abstrakt
Zagadnienie poczucia własnej godności zdaje się powracać w refleksji naukowej w kontekście szybkich przemian cywilizacyjnych i kulturowych. Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci w znacznym stopniu dotyczyły one roli i zadań współczesnej kobiety. Problem niniejszej pracy sprowadza się do pytania o związek poczucia godności osobistej i preferencji wartości/celów młodych kobiet.
Przebadano 197 studentek lubelskich uczelni, w wieku od 19 do 24 lat, i wykorzystano do tego następujące narzędzia: Kwestionariusz Poczucia Własnej Godności (KPWG), Portretowy Kwestionariusz Wartości (PVQ-R3) oraz ankieta. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że osoby z wysokim poczuciem godności preferują wartości związane z rozwojem, natomiast kobiety z niskim poczuciem godności osobistej – wartości związane z dostosowaniem.
Bibliografia
Allport, Gordon. 1988. Osobowość i religia, tłum. Hanna Bartoszewicz, Anna Bartkowicz i Irena Wyrzykowska. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Benson, Christina M. i Stephanie Dillon. 2008. Kobieta i jej poczucie własnej wartości, tłum. Monika Gajdzińska i Sylwia Kot. Gdańsk: GWP.
Błoński, Krzysztof. 2017. Jakość życia według systemów wartości. Analiza danych wtórnych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 483, 9-16. DOI: 0.15611/pn.2017.483.01.
Bronk, Andrzej. 2010. Kategorie godności człowieka. Annales Universistatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I, 35, 77-96.
Brudek, Paweł i Stanisława Steuden. 2017a. Kwestionariusz Poczucia Własnej Godności (KPWG-3): konstrukcja i analiza właściwości psychometrycznych. Przegląd Psychologiczny, 60(3), 437-456.
Brudek, Paweł i Stanisława Steuden. 2017b. Predyktory poczucia własnej godności. Badania osób w okresie późnej dorosłości. Psychoterapia, 4(183), 81-92.
Brzezińska, Anna. 2002. Dorosłość – szanse i zagrożenia dla rozwoju. W: Szanse i zagrożenia rozwoju w okresie dorosłości, red. Anna Brzezińska, Karolina Appelt i Julita Wojciechowska, 11-22. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Brzozowski, Piotr. 2002. Uniwersalność struktury wartości: koncepcja Shaloma H. Schwartza. Roczniki Psychologiczne, 5, 27-52.
Brzozowski, Piotr. 2005. Uniwersalna hierarchia wartości – fakt czy fikcja? Przegląd Psychologiczny, 48(3), 261-276.
Brzozowski, Piotr. 2007. Wzorcowa hierarchia wartości. Polska, europejska czy uniwersalna. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Cieciuch, Jan i Zbigniew Zaleski. 2011. Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości Shaloma Schwartza. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251-262.
Cieciuch, Jan. 2010. Nadzieja jako moderator związku poczucia koherencji z preferencjami wartości. Kwartalnik Naukowy Towarzystwa Uniwersyteckiego Fides et Ratio, 2(2), 25-38.
Cieciuch, Jan. 2011. Integration of Schwartz’s value theory and Scheler’s concept of value in research on the development of the structure of values during adolescence. Polish Psychological Bulletin, 42(4), 205-214. DOI: 10.2478/v10059-011-0027-5.
Cieciuch, Jan. 2013a. Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości. Warszawa: Liberi Libri.
Cieciuch, Jan. 2013b. Pomiar wartości w zmodyfikowanym modelu Schwartza. Psychologia Społeczna, 8(1), 22-41.
Czapiński, Janusz i Tomasz Panek. 2015. Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
Czerniawska, Mirosława i Emilia Dolata. 2005. Osobowościowe uwarunkowania systemów wartości. Psychologia Rozwojowa, 10(2), 123-133.
Drożdż, Bogusław. 2006. Przymioty ludzkiej godności. Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, 2(9), 22-34.
Franczak, Renata. 2016. Psychoterapia wśród studentów. Stan aktualny i potrzeby. Annales Universistatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, 29 (1), 251-262. DOI: 10.17951/j.2016.29.1.251.
Gacek, Maria. 2003. Preferencja zdrowia w systemie wartości młodzieży akademickiej w zależności od profilu kształcenia i płci. Annales Universistatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio D, 48, 360-364.
Gajda, Janusz. 2000. Honor – godność – człowieczeństwo. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Izydorczyk, Bernadetta i Adriana Rybicka-Klimczyk. 2009. Środki masowego przekazu i ich rola w kształtowaniu wizerunku ciała u zróżnicowanych wiekiem życia polskich kobiet (analiza badań własnych). Problemy Medycyny Rodzinnej, 3(28), 20-32.
Jankowska, Maria. 2011. Godność osoby w aspekcie rozwoju „Ja” i poczucia własnej wartości. W: Nauka – etyka – wiara 2011. NEW’11. Konferencja Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki, Dobieszków, 23-26 czerwca 2011, red. Julian Ławrynowicz i Andrzej Zabołotny, 195-208. Warszawa: Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki.
Jaworowska, Aleksandra, Anna Matczak i Joanna Bitner. 2011. Skala Wartości Rokeacha – RVS. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Jurczak, Anna. 2015. Wartości wyznawane przez pracowników naukowych vs wartości studentów. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 32(6), 81-88.
Kluz, Tadeusz. 2007. Psychospołeczne uwarunkowania wyboru wartości przez młodzież. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT”.
Komorowska-Pudło, Marta. 2014. System wartości Schelerowskich a postawy dorosłych wobec wybranych aspektów relacji w heteroseksualnych związkach intymnych. Kwartalnik Naukowy Towarzystwa Uniwersyteckiego Fides et Ratio, 1(17), 57-90.
Kozielecki, Józef. 1977. O godności człowieka. Warszawa: Czytelnik.
Kulik, Agnieszka i Ewelina Frańczyk. 2016. Uwarunkowania osiągnięć młodych kobiet – związek poczucia własnej skuteczności z osiągnięciami akademickimi. Edukacja Dorosłych, 2 (75), 105-15.
Kulik, Agnieszka i Ewelina Frańczyk. 2018. Mądrość w hierarchii wartości studentów w świetle badań empirycznych. W: Mądrość jako sprawność moralna w wychowaniu, red. Iwona Jazukiewicz, 187-205. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kulik, Agnieszka. 2017. Zmęczenie przewlekłe a noetyczny wymiar osobowości. Badania młodych kobiet. Seminare, 38(3), 67-80.
Maslow, Abraham. 1990. Motywacja i osobowość, tłum. Paula Sawicka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Mazurek, Franciszek Jan. 2001. Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Oleś, Piotr. 2002. Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne. Roczniki Psychologiczne, 5, 53-75.
Pazgan, Jan. 2004. Godność, wolność i prawa człowieka. Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, 3(1), 109-116.
Płużek, Zenomena. 2007. Refleksje nad godnością człowieka. W: Słuchaj, módl się, pracuj, red. Kazimierz Janicki, 296-307. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Rokeach, Milton. 1971. Long-range experimental modification of values, attitudes, and behavior. American Psychologist, 26, 453-459.
Rybarska-Jarosz, Dorota i Lech Barylski. 2012. Tożsamość regionalna mieszkańców województwa zachodniopomorskiego. Raport z badań eksploracyjno-diagnostycznych. Szczecin: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej.
Scheler, Max. 1975. Aprioryczne powiązania o charakterze starszeństwa między modalnościami wartości, tłum. Adam Węgrzecki. W: Scheler, red. Adam Węgrzecki, 161-168. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Schwartz, Shalom H. 1994. Are there universal aspects in the structure and contents of values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45.
Schwartz, Shalom H. 1999. A Theory of Cultural Values and Some Implications for Work. Applied Psychology: An International Review, 48(1), 23-47.
Sęk, Helena i Łukasz D. Kaczmarek. 2009. Żyć z godnością w zdrowiu i chorobie. Czasopismo Psychologiczne, 15(2), 7-17.
Sikora, Teresa i Małgorzata Górnik-Durose. 2013. O mentalności współczesnego człowieka, jej źródłach i przejawach. W: Współczesna kultura a zdrowie, red. Małgorzata Górnik-Durose, 15-50. Sopot: GWP.
Steuden, Stanisława i Kanrad Janowski. 2011. Wstęp. W: Starzenie się z godnością, red. Stanisława Steuden, Małgorzata Stanowska i Konrad Janowski, 7-11. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Steuden, Stanisława. 2006. Rozważania o godności z perspektywy człowieka w okresie starzenia się. W: Starzenie się a satysfakcja z życia, red. Stanisława Steuden i Mieczysław Marczuk, 17-27. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wnuk, Marcin, Jerzy T. Marcinkowski i Zdzisława Kalisz. 2010. Hierarchia wartości studentów zdrowia publicznego i fizjoterapii. Problemy Higieny i Epidemiologii, 91(1), 169-171.
