Tematyka mitologiczna na medalu gloryfikującym postawę Jana III Sobieskiego pod Wiedniem (12 września 1683 roku). Uwagi ikonograficzne (cz. II)
Abstrakt
Tematem artykułu jest szczegółowa analiza sześciu przykładów obiektów zabytkowych reprezentujących zbliżoną tematykę. Autor wykazał, iż wygląd kompozycji artystycznej rewersu inspirowany był treściami mitologicznymi mimo, iż zasadniczym celem emisji medalu była gloryfikacja Jana III Sobieskiego jako triumfatora potęgi osmańskiej pod Wiedniem – 12 września 1683 roku. W ikonografii europejskiej doby XVII wieku wspomniany motyw był wykorzystywany wielokrotnie m.in. przez artystów działających na obcych dworach.
Bibliografia
Bibliografia:
Acsearch.info. 2017. Data dostępu: 24.02.2017. http://www.acsearch.info/.
Albertrandy, Jan Chrzciciel. 1805. Zabytki starożytności rzymskich w pieniądzach, pospolicie medalami zwanych, czasów Rzplitej i szesnastu pierwszych cesarzów zbioru ś. p. Stanisława Augusta króla polskiego postrzeżone i krótkim wykładem objaśnione przez JX. Jana Albertrandego, prezesa Towarzystwa Warszawskiego, czytane na posiedzeniu publicznem. Warszawa: Drukarnia Pijarów w Warszawie.
Album rycin medali i monet z płyt przygotowanych do dzieła x. Biskupa Jana Albertrandego w latach 1822-1828 znajdujących się obecnie w Akademii Sztuk w Petersburgu, b.m.d.w.
Bartynowski Władysław. [XIX/XX]. Teki Bartynowskiego. Medale z czasów Jana III, b.d.m.w., Gabinet Ikonograficzny Biblioteki Narodowej w Warszawie, sygn. AFG.23/III.
Bénézit, Emmanuel. 1999. Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays. Paris: Gründ.
Bentkowski, Feliks. 1830. Spis medali polskich lub z dziejami Krainy Polskiej stycznych w Gabinecie Król. Alex. Uniwersytetu w Warszawie znajdujących się tudzież ze zbiorów i pism rozmaitych lub podań zebrany i porządkiem ułożony przez […] w Warszawie […]. Warszawa: Drukarnia Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Burckhardt, Jacob. 1965. Kultura odrodzenia we Włoszech, tłum. Maria Kreczowska i Mieczysław Brahmer. Warszawa: Czytelnik.
Canciani, Fulvio i Alessandra Constantini. 1997. Zeus/Iuppiter. W: Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC), t. 8, 421-470. Zürich-München: Artemis.
Chmielewski, Krzysztof i Jarosław Krawczyk. 2010. Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i kulturze europejskiej. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Chowaniec, Czesław. 1933. Sobieski. Roi de Pologne d’aprés les estampes de l’epoque. Paris: Société générale d’imprimerie et d’édition.
Chrościcki, Juliusz. 1983. Sztuka i polityka 1587-1668. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze. Katalog wystawy jubileuszowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej (wrzesień-grudzień 1983), red. Wojciech Fijałkowski i Jadwiga Mieleszko. 1983. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum w Wilanowie.
Coarelli, Filippo. 2000. Rom Ein archäologischer Führer. Mainz: Philipp von Zabern.
Czołowski, Aleksander. 1930. Ikonografia wojenna Jana III. Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2(2)2, 265-266.
Diakov, Mikhail. 2004-2007. Medals of the Russian Empire, t. 1-7. Moskwa: Mikhail Diakov.
Drecka, Wanda. 1964. Z twórczości Siemiginowskiego. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, 18, 305-342.
Elton, Geoffrey Rudolph. 1977. Reform and Reformation: England 1509-1558. Harvard: Harvard University Press.
Estreicher, Karol. 1870-1939. Bibliografia polska, t. 1-33. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Fears, Rufus Jesse. 1983. The Cult of Jupiter and Roman Imperial Ideology. Berlin-New York: Walter de Gruyter.
Fijałkowski, Wojciech i Irena Voisé. 1978. Portrety polskie w galerii wilanowskiej. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Forrer, Leonard. 1904-1916. Biographical dictionary of medallists-coin, gem, and seal-engravers, mint-masters, &c., ancient and modern, t. 1-8. Londyn: Spink & Son.
Gareau, Michel. 1992. Charles Le Brun. First painter to king Louis XIV. Paris: Hazan.
Gębarowicz, Mieczysław. 1978. Nowe materiały do ikonografii wojennej króla Jana III Sobieskiego. Studia Wilanowskie, 3-4, 45-87.
Hess, Adolf. 1881-1883. Verzeichniss verkäuflicher Münzen aus der fürstlich Montenuovo‘schen Münzsammlung. Frankfurt am Men: Adolf Hess.
Hirsch, Alexander. 1883. Die Medaillen auf den Entsatz Wiens 1683. Tropau: Hess in Komm.
Hughes, Paul i James Larkin. 1964-1969. Tudor Royal Proclamations, t. 1-3. Yale: Yale University Press.
Hutten-Czapski, Emeryk. 1871-1916. Catalogue de la collection des médailles et monnaies polonaises du comte E. Hutten-Czapski, t. 1-5. St. Petersbourg-Cracovie: Akademische Druck.
Hutten-Czapski, Emeryk. 1901. Spis rycin przedstawiających portrety przeważnie polskich osobistości w zbiorze Emeryka hrabiego Hutten-Czapskiego w Krakowie. Kraków: Nakładem Elżbiety Karoliny Hutten-Czapskiej.
Kamiński, Czesław i Wiesława Kowalczyk. 1969. Medale i medaliony polskie i związane z Polską. Katalog wystawy. Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne oddział w Warszawie, Narodowy Bank Polski.
Karpowicz, Mariusz. 1974. Jerzy Eleuter Siemiginowski malarz polskiego baroku. Warszawa-Wrocław-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Karpowicz, Mariusz. 1988. Reisner Jan (1655-1713). W: Polski Słownik Biograficzny, red. Emanuel Rostworowski, t. 31, 33-34. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
Katalog portretów osobistości polskich i w Polsce działających, red. Hanna Widacka, t. 1-8. 1990-1999. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Kennet, White et all. 1706. A Complete History of England: I The history of King Henry VIII., written by Edward, lord Herbert of Cherbury. Londyn: B. Aylmer.
Koch, Carl. 1936. Der römische Juppiter. Dissertation. Frankfurt am Men: Vittorio Klostermann.
Kolekcja generała Jerzego Węsierskiego. Katalog monet i medali, red. Andrzej Białkowski, Ewa Tarka, Stanisław Suchodolski i Zygmunt Wdowiszewski. 1974. Warszawa: Muzeum Narodowe.
Kurfürst Max Emanuel Bayern und Europa um 1700, red. Alexander von Reitzenstein, t. 1-2. 1976. Monachium: Hirmer.
Lavergnée de, Barbara. 1997. Charles Poerson: 1609-1667. Paris: Arthena.
Louis XIV, the Sun King. Snippets of French history. 2017. Data dostępu: 24.02.2017. http://www.turquoisemoon.co.uk/blog/louis-xiv-the-sun-king-snippets-of-french-history/.
Manthey, Jan. 1956. Le bienheureux Innocent XI et La Pologne “Boulevard de la Chrétienté” sur les medailles commemoratives: de “Dextera tua Domine percussit inimicum” (1683) à“Pax fundata cum Moschis” (1686). Roma: Sacrum Poloniae Millenium.
Mayr, Johann Baptist. 1681. Vigiliae Rhetorum, Et Somnia Poetarvm, Symbolicè [et] Emblematicè Expressa, Et in Alma Archiepiscpoali Universitate Salisburgensi Publice Affixa Infrà Octavam SS. Corporis Christi Anno M. DC. LXXXI. Nunc autem Cum Facultate Superiorum Ære & Typis Data. [Salzburg]: sumptibus Joannis Baptistae Mayr (Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, sygn. M: QuN 607 (5).
McMullen Rigg, James. 1890. Hanibal Thomas. W: Dictionary of National Biography, red. Leslie Stephen, t. 24, 306. London: Smith, Elder & Co.
Odsiecz wiedeńska. Katalog wystawy na Zamku Królewskim na Wawelu, red. Antoni Franaszek i Kazimierz Kuczman, t. 1-2. 1990. Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu.
Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, wyd. Franciszek Kulczycki. 1880. Kraków: Akademia Umiejętności.
Pliniusz Starszy. 2004. Historia naturalna (wybór), tłum. Irena Zawadzka i Tadeusz Zawacki. Wrocław: Wydawnictwo De Agostini Polska.
Polska – jej dzieje i kultura od czasów najdawniejszych do chwili obecnej, red. Włodzimierz Antoniewicz, Jan Stanisław Bystroń i Aleksander Brückner, t. 1-3. 1927. Warszawa: Wydawnictwo Władysław Trzaska, Ludwik Evert i Jan Michalski.
Raczyński, Edward. 1838. Gabinet Medalów Polskich oraz tych które się dziejów Polski tyczą począwszy od najważniejszych aż do końca panowania Jana III (1673-1696), t. 1-2. Wrocław: Drukiem M. Friedlaendera.
Ridley, Jasper. 1984. Henry VIII. London: Constable.
Rokita, Jan. 2018. Tematyka mitologiczna na medalu gloryfikującym postawę Jana III Sobieskiego pod Wiedniem (12 września 1683 roku). Uwagi ikonograficzne (cz. I). Seminare, 39, 2, 149-161.
Rondot, Natalis. 1899. Les Thurneysen: graveurs d’estampes Lyonnais au XVIIe siècle. Bernoux: Bernoux et Cumin.
Ruszczycówna, Janina. 1982. Ikonografia Jana III Sobieskiego. Wybrane zagadnienia. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, 26, 230-240.
Ryszkiewicz, Andrzej i Walicki Michał. 1971. Malarstwo polskie. Manieryzm-barok. Warszawa: Wydawnictwo Auriga.
Rzeczpospolita w dobie Jana III. Katalog wystawy Zamku Królewskiego, Archiwum Głównego Akt Dawnych i Biblioteki Narodowej, red. Ewa Suchodolska i Aleksander Gieysztor. 1983. Warszawa: Zamek Królewski.
Sammlung des Herrn Sigismund von Chelminski, Szarawka (Russland). Münzen und Medaillen von Polen und sonstige auf Polen bezügliche Gepräge; die öffentliche Auction findet statt: Montag, den 25. April 1904 und folgende Tage, red. Sigismund von Chelminski i Otto Helbing. 1904. Monachium: Otton Helbing.
Schubert, Ernst. 1979. König und Reich. Studien zur spätmittelalterlichen deutschen Verfassungsgeschichte. Getynga: Vandenhoeck & Rupprecht.
Sixbid.com. 2017. Data dostępu: 24.02.2017.https://www.sixbid.com/index.html.
Stahr, Maria. 2008. Medale polskie i z Polską związane od XVI do XVIII wieku. Poznań: Muzeum Narodowe.
Strzałkowski, Jacek. 1982. Słownik medalierów polskich i z Polską związanych 1508- 1965. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki.
Swetoniusz. 1983. Żywoty Cezarów, tłum. Józef Wolski i Janina Niemirska-Pliszczyńska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX wieku. Katalog wystawy jubileuszowej. Muzeum Narodowe w Warszawie, red. Tadeusz Dobrzeniecki i Janina Ruszczycówna, t. 1-2. 1962. Warszawa: Muzeum Narodowe.
Szwagrzyk, Andrzej. 1971. Moneta, medal, order. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Szyszko-Czyżak, Anna. 1981. Medale polskie od XVI do XVIII wieku w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu. Katalog wystawy. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu.
The Monumentum ancyranum, tłum. George Hardy. 1923. Oxford: The Clarendon Press.
Thieme, Urlich i Felix Becker. 1907-1950. Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart […], t. 1-37. Lipsk: Wilhelm Engelmann.
Tron pamiątek ku czci „Najjaśniejszego, Niezwyciężonego Jana Sobieskiego Króla Polskiego” w trzechsetlecie śmierci 1696-1996, red. Jadwiga Mieleszko. 1996. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Voltolina, Piero. 1998. La storia di Venezia attraverso le medaglie, t. 1-3. Wenecja: Edizioni Voltolina.
Widacka, Hanna. 1987. Jan III Sobieski w grafice XVII i XVIII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Widacka, Hanna. 2008. W kręgu wielkiego króla, czyli opowieści wilanowskie. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Widacka, Hanna. 2010. Lew Lechistanu. Jan III Sobieski w grafice. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Więcek, Adam. 1972. Dzieje sztuki medalierskiej w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wolfenbütteler Digitale Bibliothek. 2017. Data dostępu: 24.02.2017. http://diglib. hab.de/drucke/qun-607-5/start.htm?image=00109.
Zbiory numizmatyczne Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Muzeum Narodowym w Poznaniu, Katalog wystawy. 1982. Poznań: Muzeum Narodowe, Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
