Tematyka mitologiczna na medalu gloryfikującym postawę Jana III Sobieskiego pod Wiedniem (12 września 1683 roku). Uwagi ikonograficzne (cz. I)
Abstrakt
Tematem artykułu jest szczegółowa analiza pięciu przykładów zabytków z epoki dotyczących postawy Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, w części całkowicie nieznanych polskiemu czytelnikowi. Autor wykazał, że portret Sobieskiego umieszczony na pierwszej stronie dzieła medalierskiego nawiązuje do wizerunków antycznych osobistości z czasów rzymskich i powstał w oparciu o podobizny królewskie w grafice. Również i tytulatura królewska zawarta w napisie otokowym awersu pojawiała się wcześniej w medalierstwie europejskim.
Bibliografia
Acsearch.info. 2017. Data dostępu: 24.02.2017. http://www.acsearch.info/.
Albertrandy, Jan Chrzciciel. 1805. Zabytki starożytności rzymskich w pieniądzach, pospolicie medalami zwanych, czasów Rzplitej i szesnastu pierwszych cesarzów zbioru ś. p. Stanisława Augusta króla polskiego postrzeżone i krótkim wykładem objaśnione przez JX. Jana Albertrandego, prezesa Towarzystwa Warszawskiego, czytane na posiedzeniu publicznem. Warszawa: Drukarnia Pijarów w Warszawie.
Album rycin medali i monet z płyt przygotowanych do dzieła x. Biskupa Jana Albertrandego w latach 1822-1828 znajdujących się obecnie w Akademii Sztuk w Petersburgu, b.m.d.w.
Bartynowski, Władysław. [XIX/XX]. Teki Bartynowskiego. Medale z czasów Jana III, b.d.m.w., Gabinet Ikonograficzny Biblioteki Narodowej w Warszawie, sygn. AFG.23/III.
Bénézit, Emmanuel. 1999. Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays. Paris: Gründ.
Bentkowski, Feliks. 1830. Spis medali polskich lub z dziejami Krainy Polskiej stycznych w Gabinecie Król. Alex. Uniwersytetu w Warszawie znajdujących się tudzież ze zbiorów i pism rozmaitych lub podań zebrany i porządkiem ułożony przez […] w Warszawie […]. Warszawa: Drukarnia Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Burckhardt, Jacob. 1965. Kultura odrodzenia we Włoszech, tłum. Maria Kreczowska i Mieczysław Brahmer. Warszawa: Czytelnik.
Canciani, Fulvio i Alessandra Constantini. 1997. Zeus/Iuppiter. W: Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC), t. 8, 421-470. Zürich-München: Artemis.
Chmielewski, Krzysztof i Jarosław Krawczyk. 2010. Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i kulturze europejskiej. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Chowaniec, Czesław. 1933. Sobieski. Roi de Pologne d’aprés les estampes de l’epoque. Paris: Société générale d’imprimerie et d’édition.
Chrościcki, Juliusz. 1983. Sztuka i polityka 1587-1668. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze. Katalog wystawy jubileuszowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej (wrzesień-grudzień 1983), red. Wojciech Fijałkowski i Jadwiga Mieleszko. 1983. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum w Wilanowie.
Coarelli, Filippo. 2000. Rom Ein archäologischer Führer. Mainz: Philipp von Zabern.
Czołowski, Aleksander. 1930. Ikonografia wojenna Jana III. Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2(2)2, 265-266.
Drecka, Wanda. 1964. Z twórczości Siemiginowskiego. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, 18, 305-342.
Elton, Geoffrey Rudolph. 1977. Reform and Reformation: England 1509-1558. Harvard: Harvard University Press.
Estreicher, Karol. 1870-1939. Bibliografia polska, t. 1-33. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Fears, Rufus Jesse. 1983. The Cult of Jupiter and Roman Imperial Ideology. Berlin-New York: Walter de Gruyter.
Fijałkowski, Wojciech i Irena Voisé. 1978. Portrety polskie w galerii wilanowskiej. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Forrer, Leonard. 1904-1916. Biographical dictionary of medallists-coin, gem, and seal-engravers, mint-masters, &c., ancient and modern, t. 1-8. Londyn: Spink & Son.
Gareau, Michel. 1992. Charles Le Brun. First painter to king Louis XIV. Paris: Hazan.
Gębarowicz, Mieczysław. 1978. Nowe materiały do ikonografii wojennej króla Jana III Sobieskiego. Studia Wilanowskie, 3-4, 45-87.
Hirsch, Alexander. 1883. Die Medaillen auf den Entsatz Wiens 1683. Tropau: Hess in Komm.
Hughes, Paul i James Larkin. 1964-1969. Tudor Royal Proclamations, t. 1-3. Yale: Yale University Press.
Hutten-Czapski, Emeryk. 1871-1916. Catalogue de la collection des médailles et monnaies polonaises du comte E. Hutten-Czapski, t. 1-5. St. Petersbourg-Cracovie: Akademische Druck.
Hutten-Czapski, Emeryk. 1901. Spis rycin przedstawiających portrety przeważnie polskich osobistości w zbiorze Emeryka hrabiego Hutten-Czapskiego w Krakowie. Kraków: Nakładem Elżbiety Karoliny Hutten-Czapskiej.
Kamiński, Czesław i Wiesława Kowalczyk. 1969. Medale i medaliony polskie i związane z Polską. Katalog wystawy. Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne oddział w Warszawie, Narodowy Bank Polski.
Karpowicz, Mariusz. 1974. Jerzy Eleuter Siemiginowski malarz polskiego baroku. Warszawa-Wrocław-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Karpowicz, Mariusz. 1988. Reisner Jan (1655-1713). W: PolskiSłownik Biograficzny, red. Emanuel Rostworowski, t. 31, 33-34. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
Katalog portretów osobistości polskich i w Polsce działających, red. Hanna Widacka,
t. 1-8. 1990-1999. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Kennet, White et all. 1706. A Complete History of England: I The history of King Henry VIII., written by Edward, lord Herbert of Cherbury. Londyn: B. Aylmer.
Koch, Carl. 1936. Der römische Juppiter. Dissertation. Frankfurt am Men: Vittorio Klostermann.
Kolekcja generała Jerzego Węsierskiego. Katalog monet i medali, red. Andrzej Białkowski, Ewa Tarka, Stanisław Suchodolski i Zygmunt Wdowiszewski. 1974. Warszawa: Muzeum Narodowe.
Kurfürst Max Emanuel Bayern und Europa um 1700, red. Alexander von Reitzenstein, t. 1-2. 1976. Monachium: Hirmer.
Lavergnée de, Barbara. 1997. Charles Poerson: 1609-1667. Paris: Arthena.
Manthey, Jan. 1956. Le bienheureux Innocent XI et La Pologne “Boulevard de la Chrétienté” sur les medailles commemoratives: de “Dextera tua Domine percussit inimicum “ (1683) à “Pax fundata cum Moschis” (1686). Roma: Sacrum Poloniae Millenium.
Mayr, Johann Baptist. 1681. Vigiliae Rhetorum, Et Somnia Poetarvm, Symbolicè [et] Emblematicè Expressa, Et in Alma Archiepiscpoali Universitate Salisburgensi Publice Affixa Infrà Octavam SS. Corporis Christi Anno M. DC. LXXXI. Nunc autem Cum Facultate Superiorum Ære & Typis Data. [Salzburg]: sumptibus Joannis Baptistae Mayr (Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, sygn. M: QuN 607 (5).
McMullen Rigg, James. 1890. Hanibal Thomas. W: Dictionary of National Biography, red. Leslie Stephen, t. 24, 306. London: Smith, Elder & Co.
Odsiecz wiedeńska. Katalog wystawy na Zamku Królewskim na Wawelu, red. Antoni Franaszek i Kazimierz Kuczman, t. 1-2. 1990. Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu.
Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, wyd. Franciszek Kulczycki. 1880. Kraków: Akademia Umiejętności.
Pliniusz Starszy. 2004. Historia naturalna (wybór), tłum. Irena Zawadzka i Tadeusz Zawacki. Wrocław: Wydawnictwo De Agostini Polska.
Polska – jej dzieje i kultura od czasów najdawniejszych do chwili obecnej, red. Włodzimierz Antoniewicz, Jan Stanisław Bystroń i Aleksander Brückner, t. 1-3. 1927. Warszawa: Wydawnictwo Władysław Trzaska, Ludwik Evert i Jan Michalski.
Raczyński, Edward. 1838. Gabinet Medalów Polskich oraz tych które się dziejów Polskityczą począwszy od najważniejszych aż do końca panowania Jana III (1673-1696), t. 1-2. Wrocław: Drukiem M. Friedlaendera.
Ridley, Jasper. 1984. Henry VIII. Londyn: Constable.
Rondot, Natalis. 1899. Les Thurneysen: graveurs d’estampes Lyonnais au XVIIe siècle. Bernoux: Bernoux et Cumin.
Ruszczycówna, Janina. 1982. Ikonografia Jana III Sobieskiego. Wybrane zagadnienia. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, 26, 230-240.
Ryszkiewicz, Andrzej i Walicki Michał. 1971. Malarstwo polskie. Manieryzm-barok. Warszawa: Wydawnictwo Auriga.
Rzeczpospolita w dobie Jana III. Katalog wystawy Zamku Królewskiego, Archiwum Głównego Akt Dawnych i Biblioteki Narodowej, red. Ewa Suchodolska i Aleksander Gieysztor. 1983. Warszawa: Zamek Królewski.
Sammlung des Herrn Sigismund von Chelminski, Szarawka (Russland). Münzen und Medaillen von Polen und sonstige auf Polen bezügliche Gepräge; die öffentliche Auction findet statt: Montag, den 25. April 1904 und folgende Tage, red. Sigismund von Chelminski i Otto Helbing. 1904. Monachium: Otton Helbing.
Schubert, Ernst. 1979. König und Reich. Studien zur spätmittelalterlichen deutschen Verfassungsgeschichte. Getynga: Vandenhoeck & Rupprecht.
Stahr, Maria. 2008. Medale polskie i z Polską związane od XVI do XVIII wieku. Poznań: Muzeum Narodowe.
Strzałkowski, Jacek. 1982. Słownik medalierów polskich i z Polską związanych 15081965. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki.
Swetoniusz. 1983. Żywoty Cezarów, tłum. Józef Wolski i Janina Niemirska-Pliszczyńska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX wieku. Katalog wystawy jubileuszowej. Muzeum Narodowe w Warszawie, red. Tadeusz Dobrzeniecki i Janina Ruszczycówna, t. 1-2. 1962. Warszawa: Muzeum Narodowe.
Szwagrzyk, Andrzej. 1971. Moneta, medal, order. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Szyszko-Czyżak, Anna. 1981. Medale polskie od XVI do XVIII wieku w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu. Katalog wystawy. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu.
The Monumentum ancyranum, tłum. George Hardy. 1923. Oxford: The Clarendon Press.
Thieme, Urlich i Felix Becker. 1907-1950. Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart […], t. 1-37. Lipsk: Wilhelm Engelmann.
Warszawskie Centrum Numizmatyczne. 2017. Data dostępu: 24.02.2017. http:// wcn.pl/auctions/.
Widacka, Hanna. 1987. Jan III Sobieski w grafice XVII i XVIII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Widacka, Hanna. 2008. W kręgu wielkiego króla, czyli opowieści wilanowskie. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Widacka, Hanna. 2010. Lew Lechistanu. Jan III Sobieski w grafice. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Więcek, Adam. 1972. Dzieje sztuki medalierskiej w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Zbiory numizmatyczne Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Muzeum Narodowym w Poznaniu, Katalog wystawy. 1982. Poznań: Muzeum Narodowe, Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
