Kościół św. Jana Bosko w Kurhanie 1934-1945. Historia pierwszego w Polsce kościoła ku czci założyciela księży salezjanów

  • Łukasz Kalisz Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Pedagogiki i Psychologii
Słowa kluczowe: Kurhan, Wilno, salezjanie, Druga Rzeczypospolita, kresy, sowietyzacja, historia salezjańska, św. Jan Bosko, Białoruś

Abstrakt

Artykuł opisuje historię powstania pierwszego w Polsce kościoła pod wezwaniem św. Jana Bosko w Kurhanie. Tworząca się parafia w Kurhanie była filią wileńskiego ośrodka salezjanów przy ul. Dobrej Rady. Wybudowany i poświęcony w 1935 roku kościół istniał do zakończenia II wojny światowej, następnie uległ sowietyzacji i salezjanie już nigdy do niego nie powrócili. Autor opisał nieznane dotąd fakty, gdyż ułożył w całość szczątkowe informacje dotyczące folwarku Kurhan. Autor odwiedził również miejsce po kościele w Kurhanie (Białoruś) i opisał zastane tam pozostałości materialne.

Biografia autora

Łukasz Kalisz, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Pedagogiki i Psychologii

Asystent w Katedrze Historii Wychowania Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, absolwent Wydziału Pedagogiki i Psychologii UwB oraz Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie, Sekcja św. Jana Chrzciciela. Zajmuje się badaniem historii oraz działalności wychowawczej Towarzystwa św. Franciszka Salezego.

Bibliografia

Archivio Salesiano Centrale [Centralne Archiwum Salezjańskie w Rzymie] – ASC, F. 681. Teka Kurhan.

Archiwum Salezjańskiej Inspektorii Krakowskiej – ASIK (279), Ślósarczyk, Jan. 1960. Historia Prowincji świętego Jacka Towarzystwa Salezjańskiego w Polsce, t. 2: Lata międzywojenne 1919-1939. Pogrzebień: Maszynopis.

ASIK (B. 280), Ślósarczyk, Jan. 1966. Historia Prowincji świętego Jacka Towarzystwa Salezjańskiego w Polsce, t. 3: Wojna 1939-1945. Pogrzebień: Maszynopis.

Archiwum Salezjańskiej Inspektorii Warszawskiej – ASIW, Teka Kurhan.

ASIW. Kronika parafii Różanostockiej. Lata: 1919-1963. 1964. Różanystok: Maszynopis.

Biała Księga. Martyrologium duchowieństwa – Polska XX w. (lata 1914-1989). Dostęp 20.01.2018. http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr0251.htm.

Elenco generale della Societa di S. Francesco di Sales. 1935-1945. Torino.

Engelking, Anna. 2012. Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Jacewicz, Wiktor. 1974. Męczeństwo salezjanów polskich w czasie okupacji hitlerowskiej 1939-1945. W: 75 lat działalności salezjanów w Polsce. Księga pamiątkowa, red. Remigiusz Popowski, Stanisław Wilk i Marian Lewko, 225-259. Łódź-Kraków: Towarzystwo Salezjańskie.

Kant, Bronisław. 2012. Księga Męczeństwa Salezjanów Polskich. 55 polskich salezjanów zamordowanych przez hitlerowców. Warszawa: Parafia Najświętszego Serca Jezusowego.

Krahel, Tadeusz. 1992. Archidiecezja wileńska. W: Życie religijne w Polsce pod okupacją 1939-1945. Metropolie wileńska i lwowska, zakony, red. Zygmunt Zieliński, 11-65. Katowice: Unia.

Krahel, Tadeusz. 2014. Archidiecezja wileńska w latach II wojny światowej. Studia i szkice. Białystok: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku.

Krahel, Tadeusz. 2017. Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939-1945. Białystok: Białostockie Studia Historyczno-Kościelne XVII.

Krawiec, Jan. 2004. Powstanie Towarzystwa św. Franciszka Salezego oraz jego organizacja i działalność na ziemiach polskich. Kraków: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.

Kuwałek, Robert. 1996. Rzymskokatolicki cmentarz przy ul. Grażyny. Ziemia Lidzka, 18/19, 16-20.

Lietuvos Mokslų Akademijos Vrublevskių Biblioteka [Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie] – LMAVB, F. 318-21352, Teka Kurhan. Sprawa erekcji parafii.

LMAVB, F. 318-21355, Dział Parafialny. Teka Kurhan.

Nekrolog Salezjanów Polskich 1891-1976, opr. Józef Długołęcki i Andrzej Świda. 1976. Kraków-Łódź.

Niewęgłowski, Jan. 2011. Wychowawczo-społeczna działalność salezjanów w Polsce w latach 1898-1989. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.

Nowa placówka salezjańska i kościół św. Jana Bosko na Kresach. 1935. Pokłosie Salezjańskie, 11, 227.

Pietrzykowski, Jan. 2015. Towarzystwo Salezjańskie w Polsce w warunkach okupacji 1939-1945. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Początkowe placówki salezjańskie w Polsce. Kurhan. 1936. Pokłosie Salezjańskie, 1, 54.

Pujdak, Mieczysław. 1992. Męczennicy. Ziemia Lidzka, 8/9, 8-10.

Straczuk, Justyna. 2013. Cmentarz i stół: Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Świda, Andrzej. 1984. Towarzystwo Salezjańskie (Rys historyczny). Kraków: Inspektorat Towarzystwa Salezjańskiego.

Świda, Andrzej. 1991. Inspektorzy polskich prowincji salezjańskich, cz. 4. Warszawa: Salezjański Ośrodek Misyjny.

Uroczystości w Polsce ku czci św. Jana Bosko. 1936. Pokłosie Salezjańskie, 6, 207.

Opublikowane
2018-04-21
Dział
Z problematyki historycznej